4 – 2016 (jrg. 70)

redactioneel

Het Nieuwe Turkije?

Turkije domineerde in de zomer van 2016 het nieuws. Een mislukte militaire staatsgreep bracht het land in juli in rep en roer, met grote demonstraties tegen de coup en vervolgens massale aanhoudingen, arrestaties en ontslagen van militairen, ambtenaren en onderwijskrachten. Deze “coup na de coup” zet de verhoudingen met verscheidene landen onder druk; en dat zou grote gevolgen kunnen hebben voor de toekomstige betrekkingen met het Turkije van president Erdoğan. In dit dossier buigen elf vooraanstaande auteurs uit Nederland, België en Turkije zich in negen bijdragen over de toekomst van het “Nieuwe” Turkije.

Interne verhoudingen

Dirk Rochtus, docent internationale politiek aan de KU Leuven, geeft de aftrap met een beschouwing van de mislukte putsch en de daaropvolgende maatschappijgreep die Turkije een ander land maakt, aldus de auteur van het boek Turkije. De terugkeer van de sultan.

Externe verhoudingen

Ook Clingendael-onderzoeker Jan Marinus Wiersma werpt zijn licht op dit veranderende speelveld. “Ofschoon iets meer solidariteit met het Turkse volk na de gewelddadige couppoging Europa niet zou hebben misstaan, is het de follow up in het land die de verhoudingen onder druk zet.”

Turkije-EU

De relatie met de Europese Unie is daar wellicht het meest urgente voorbeeld van. Turkije is een belangrijke handelspartner en een strategische bondgenoot van de EU, maar het huidige spanningsveld maakt deze relatie complex. “Ook de geloofwaardigheid van de EU wordt hierdoor geraakt”, schrijft Europarlementariër en Turkije-rapporteur Kati Piri.

Vluchtelingen-deal

De deal die de EU en Turkije sloten om de in Griekenland aangekomen irreguliere migranten terug te sturen naar Turkije, is hierbij cruciaal. Algemeen wordt ervan uitgegaan dat deze overeenkomst tot een dramatische daling van het aantal vluchtelingen heeft geleid, maar hoogleraar migratierecht aan de VU Thomas Spijkerboer onthult dat de deal geen aanwijsbare invloed heeft op de daling van het aantal overtochten over de Egeïsche zee.

Het Turkse perspectief

Ondertussen heeft Turkije het gevoel dat zijn vluchtelingenbeleid door de internationale gemeenschap, en zeker door de Europese landen, te weinig wordt gewaardeerd, schrijven de hoogleraren Ahmet Içduygu en Şule Toktaş vanuit het land dat bijna drie miljoen Syrische vluchtelingen onderdak biedt.

Turkije & Rusland

Waar de verhoudingen met het Westen onder druk staan, lijken de recente regionale ontwikkelingen Poetin en Erdoğan weer dichter bij elkaar te hebben gebracht. Politiek analist bij West Sands Advisory Isa Yusibov ziet dat beide leiders weliswaar de wens hebben uitgesproken voor een ‘reset’ naar de vooravond van het “vliegtuig-incident” van november 2015, maar betoogt dat de relatie tussen Moskou en Ankara toch niet meer dezelfde zal zijn.

Turkije & Israël

Ook met Israël wil Turkije de diplomatieke betrekkingen normaliseren, waarmee de buitenlandse politiek van Turkije in een nieuwe fase lijkt te zijn beland. Mohammed Alsaftawi en Dries Lesage van het Ghent Institute for International Studies (GIIS) verklaren de aard en timing van het normalisatie-akkoord tussen beide landen en schatten in wie wint en verliest.

Turkije & de regio

Midden-Oosten-deskundige Ruud Hoff neemt de Turkse rol in de regio van de afgelopen jaren onder de loep, waarbij het conflict in Syrië en Irak centraal staat. President Erdoğan dacht na de Arabische opstanden de regio meer naar zijn hand te kunnen zetten, maar het lijkt er nu op dat hij daarbij zijn hand heeft overspeeld. De Turkse ambities stuiten op hun grenzen.

Hoe nu verder?

Het laatste woord is aan Turkije-kenner bij uitstek Joost Lagendijk. Wat gaat er de komende jaren in Turkije gebeuren? Het is de hamvraag die velen bezighoudt, binnen en buiten Turkije. Lagendijk kijkt vooruit, om te eindigen met deze voorspelling: “Als Erdoğan doorgaat met zijn streven naar alleenheerschappij, dan is dat een bijna zekere garantie dat zijn ultieme doel, het Nieuwe Turkije, er niet zal komen.”

Blijf op de hoogte

Bezoek onze website, ook voor toegang tot ons uitgebreide archief: voor nog meer duiding en diepgang bij de internationale ontwikkelingen van vandaag en morgen. Volg de Internationale Spectator op Twitter, Facebook en LinkedIn of abonneer u op onze nieuwsbrief. Daarin zetten we recent verschenen artikelen op een rij, blikken wij vooruit op komende dossiers en brengen wij lezingen & debatten onder uw aandacht.

ISSN: 2405-8319

Coverfoto: Flickr - Fatih Kocaman