redactioneel

Buitenlands beleid in België en Vlaanderen: een eerste analyse

Na de ‘moeder van alle verkiezingen’ in mei 2014 volgden regeringsonderhandelingen op alle beleidsniveaus in de Belgische federatie. De instabiliteit van enkele jaren voordien maakte plaats voor een nieuwe dynamiek. Op het Vlaamse en Belgische beleidsniveau was er immers een nieuwe politieke factor van betekenis opgekomen: de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA).

Hoewel haar ultieme doel nog altijd een los confederalisme is, of op termijn zelfs ‘Vlaamse onafhankelijkheid’, stopte de partij steevast haar core business in de diepvriezer. Deze legislatuur zou er geen zevende staatshervorming onderhandeld worden. In ruil moesten er ‘structurele hervormingen’ komen.

Het is dan ook niet helemaal een verrassing dat de zogenaamde ‘Zweedse coalitie’ – in oktober 2014 op het Belgische federale beleidsniveau, in juli 2014 op het Vlaamse beleidsniveau – het levenslicht zag. De ‘Zweedse’ coalitie verwijst naar de Zweedse vlag en de politieke partijen die deel uitmaken van de coalitie, te weten blauw voor de liberale Vlaamse Open VLD en de Franstalige MR, geel voor de Vlaams-nationale N-VA en het kruis voor de Vlaamse christendemocraten CD&V.[1]

Een onuitgegeven politieke formule vormde plots de draagmotor van de Belgische federatie. Maar wat houdt deze Zweedse coalitie in op het vlak van het buitenlands beleid? Maakt ze misschien ook meer ‘noordelijke’ beleidskeuzes?

Hoewel het nog een beetje te vroeg is om het buitenlands beleid van de Zweedse coalitie aan een grondige analyse te onderwerpen, is het wel al mogelijk de krachtlijnen eruit te halen en vragen te stellen bij de diverse aspecten van het buitenlands beleid dat gevoerd wordt. Dat gebeurt in dit dossier waarin diverse aspecten van dat buitenlandbeleid onder de loep worden genomen.

Grote lijnen

Het eerste artikel vormt de inleiding op het thema waarin we ingaan op de grote lijnen van het buitenlands beleid van de federale Belgische regering Michel I en van de regionale Vlaamse regering Bourgeois I.

Vlaams beleid

Vervolgens biedt de Algemene Vertegenwoordiger van de Vlaamse Regering Axel Buyse een persoonlijk overzicht van de instrumentele werking van het Vlaams buitenlands beleid, en hoe zich dat verhoudt tot het federaal buitenlands beleid.

Belgisch-Nederlandse defensiesamenwerking

Kees Homan en Jan Rood onderzoeken daarna de kansen en problemen wat betreft de Belgisch-Nederlandse defensiesamenwerking, en stoten daarbij al meteen op één van de krachtlijnen van de Zweedse coalitie; de besparingen en het gebrek aan nieuwe investeringen in de Belgische defensie.

Centraal-Afrika

Nadia Nsayi bestudeert het buitenlands beleid van België in zijn traditionele ‘achtertuin’; Centraal-Afrika. Die relatie blijft fragiel en complex, zeker met nieuwe spelers als China. Tegelijkertijd tracht België wel degelijk een rol te spelen, al is er sprake van een gebrek aan coherentie en lange-termijnvisie.

Jihadistische strijders

Roel de Bont en Ian Daniëls gaan dieper in op één van de nieuwigheden in het Belgisch buitenlands en binnenlands beleid; de aanpak en opvolging van jihadistische strijders. Het nieuwe Belgische counterterrorismebeleid leidde tevens tot de oprichting van een heuse Nationale Veiligheidsraad, al ontbreekt een geïntegreerde nationale strategie om dit probleem ten gronde aan te pakken.

Boek over Buitenlandse Zaken

Tot slot bespreekt Jan Willem Brouwer het boek ‘Buitenlandse Zaken in België. Geschiedenis van een ministerie, zijn diplomaten en consuls van 1830 tot vandaag’, waarin de reorganisaties van het Belgische ministerie van Buitenlandse Zaken en haar transformatie gedurende de afgelopen twee eeuwen zorgvuldig zijn geboekstaafd tegen de achtergrond van de nationale en internationale politieke ontwikkelingen.

Noten

Coverfoto: © Flickr / Richard Barrett