Met interesse en doorgaans waardering las ik de reacties op het artikel. Van de vele genoemde aandachtspunten wil ik er enkele uitlichten die m.i. voor Sint Maarten’s toekomst relevant zijn. Het zijn er tien:
1. Eén Caribische provincie? Een belangrijke graadmeter daarvoor is de gemeten wil onder de bevolking, waarover het KITLV in 2015 onderzoek heeft gedaan. De steun voor een status als Caribisch-Nederlandse provincie is toen niet expliciet gemeten. Maar voor een positie binnen het Europees-Nederlandse bestel (‘bijzondere gemeente’) is de steun op Aruba en Curaçao minder dan 10 procent. Als onder tweederde van de Caribische bevolking van het Koninkrijk de steun laag is, moeten de argumenten daarvóór wel uitzonderlijk sterk zijn.
2. Waarom Sint Maarten wel? a. Economisch: de marktvorming is incompleet en zelfs afgenomen. b. Duurzame ontwikkeling is ver weg komen te liggen, wellicht verder dan op Aruba en Curaçao. c. Klimaatfenomenen (zeespiegel en orkanen) hebben aan invloed gewonnen. Het zijn trends die in documenten over rijksstructuur (opstelling Koninkrijksstatuut (1954), Advies Mr. van Leeuwen (1970), Schets Minister Hirsch Ballin (1990) en de Statuutswijziging (2010) na de Commissie-Jessurun niet meewogen, omdat ze niet waren te voorzien. In 2015 waren ze dat wel bij de Commissie-Spies, maar bleven ze uit zicht: helaas even verklaarbaar als dat het niet is goed te praten.
3. Eilandgegevens. Op vijf eilanden konden KITLV-onderzoekers een publieke opinie vaststellen, maar niet op Sint Maarten (http://www.kitlv.nl/wp-content/uploads/2016/04/Eindrapport-CCC-Opinieon…, op pag. 9 spreekt de uitleg voor zich). Bij EU-onderzoek van het CDR, waar ik zelf voor werk, was evenmin voldoende basis om voor bedrijven tot betrouwbare tellingen, steekproef en opinies te komen. Voeg daar de omvang en samenstelling van economie en handel, wagenpark en bevolking aan toe, en alleen inferieure schattingen zijn mogelijk. Dat ligt niet zo zeer aan onderzoekers, als wel en juist aan eiland-instituties.
4. Kwaliteit van de rechtsstaat. Sint Maarten was hier deficitair en en erger nog: het is niet zeker of er het afgelopen decennium vooruitgang is geboekt. In februari 2008 was locaal ingrijpen (http://www.bbc.co.uk/caribbean/news/story/2008/02/printable/080206_niba…) op institgatie vanuit Den Haag uitzonderlijk maar niet onmogelijk. Maar staat Sint Maarten er nu beter voor, gezien de weerstand tegen de Integriteitskamer? Autonomie blijkt geen garantie voor de rechtstaat in te houden. Omgekeerd is aansturing vanuit Den Haag dat ook niet (https://www.volkskrant.nl/opinie/gelijkwaardig-koninkrijk-moet-het-doel…), of het nu wel of niet over politiezaken gaat.
5. Klimaatrisico’s en autonomie. Het is goed voorstelbaar dat Caribische Nederlanders furieus worden bij de gedachte aan verminderde autonomie. Pleidooi voor opheffing komt in de buurt van natrappen, letterlijk ‘adding insult to injury’. Europese Nederlanders (op leeftijd) zouden ook volstrekt op tilt slaan bij een willekeurige, na de Watersnoodramp van 1953 gegeven suggestie dat Nederland maar beter een deelstaat van Duitsland zou kunnen worden. Ondenkbaar, ongepast, ongehoord. De nu gehoorde termen als ‘Trojaans paard’, ‘pas op voor de wolf’, ‘ongeleid projectiel’ geven aan hoe gevoelig en bedreigend Irma doorwerkt.
6. Klimaatrisico’s en rechtsstaat. Van politici en magistraten – in functie dan wel in ruste – mag worden verwacht dat ze verstand en gevoel op elkaar af weten te stemmen, dat geldt juist voor deze thema’s. Werkend in Costa Rica trof me deze maand hoe pijnlijk keuzes uitvallen die toch onvermijdelijk zijn. Op 5 oktober veroorzaakte de tropische storm Irma immense schade. Op 19 oktober greep het Costaricaanse Hooggerechtshof in bij het Openbaar Ministerie en werd daar de gehele top vervangen (http://www.usexpatcostarica.com/new-attorney-general-shakes-up-the-publ…). Het eerste was wereldnieuws, het tweede bleef locaal. Het had allebei moeten zijn, want Costa Rica deed in twee weken wat Sint Maarten gedurende 10 jaar heeft verzuimd: knokken voor de kwaliteit van de rechtsstaat voor zijn eigen burgers.
7. Van 1 naar 3 autonome landen. Het noemen van de Nederlandse Antillen zou correct zijn geweest, maar (a) zo autonoom was het land niet (zie 4.) en (b) waarom wèl als het op Sint Maarten zelf evenmin noemenswaardig was? De publicatie (2013) van Francio Guadeloupe (“Notes on the Making of a Nation within a Kingdom”), met voorwoord van de Eerste Minister vermeldt de Nederlandse Antillen welgeteld nul keer. Op zijn best was de Antillen de modaliteit waarmee, met het beeld van Mr. van Leeuwen, de eilanden als ‘stekelvarkens’ net ver genoeg van elkaar bleven, op zijn slechtst een nazaat op middelbare leeftijd van de wolf ver weg.
8. Gedifferentieerde schade. Gisteren kwam het bericht dat volgend op de ontslagname van de gerespecteerde Francio Guadeloupe de University of Sint Maarten zijn deuren moet sluiten. Kennisvorming, volkshuisvesting, natuurbehoud: ze leggen het af tegen het korte termijn-belang van terugkerende cruiseschepen en jachten. Vandaar dat ook als eerste de Front Street wordt klaargestoomd, beginnend bij het Hotel Pasanggrahan (en zijn claim dat het het zomer-verblijf van Koningin Wilhelmina was, met royale schildergalerij). Herstel is zelden integraal.
9. Autonomie à la martinoise. De afkeer van overzeese bemoeizucht mag op Sint Maarten groot zijn, flexibel zijn en blijven we in het Koninkrijk. Tot wanneer? Voor de volkshuisvesting werd vandaag geopperd (https://www.thedailyherald.sx/islands/70474-some-5-000-homes-needed-to-…) dat behalve Nederlandse ook EU-fondsen daarvoor welkom zijn. Eerder werden Europarlement en EC succesvol bewerkt om Sint Maarten net als het Franse deel te behandelen en dus tijdelijk als UPG te beschouwen. Dat kan één keer werken (“You can fool all the people…” zei Lincoln) maar lijkt EU-rechtelijk echt niet blijvend glad te strijken.
10. Klimaatbeleid in de regio. Dezer dagen wees de Amerikaanse ethicus Peter Singer (https://www.japantimes.co.jp/opinion/2017/10/20/commentary/world-commen…) op het belang van ramp-mitigatie naast en voorafgaand aan wederopbouw. Voor iedere dollar gespendeerd aan vermindering van de gevolgen, kan USD 3.65 worden bespaard aan toekomstig beslag op publieke middelen en nog eens USD 4 in verdere maatschappelijke schade. Een utilitarist als Singer zou vast adviseren om, indien hulpfondsen op Sint Maarten niet gegarandeerd goed worden besteed, ze van BZK over te hevelen naar het OS-budget. Antigua & Barbuda, Dominica, St. Kitts & Nevis, met een sterkere rechststaat dan Griekenland en Hongarije (World Justice Project, 2016) zouden in die optiek meer voor mens en natuur kunnen betekenen dan Soualiga, hoe veel wij ook van de St. Maarteners houden.
Met interesse en doorgaans waardering las ik de reacties op het artikel. Van de vele genoemde aandachtspunten wil ik er enkele uitlichten die m.i. voor Sint Maarten’s toekomst relevant zijn. Het zijn er tien:
1. Eén Caribische provincie? Een belangrijke graadmeter daarvoor is de gemeten wil onder de bevolking, waarover het KITLV in 2015 onderzoek heeft gedaan. De steun voor een status als Caribisch-Nederlandse provincie is toen niet expliciet gemeten. Maar voor een positie binnen het Europees-Nederlandse bestel (‘bijzondere gemeente’) is de steun op Aruba en Curaçao minder dan 10 procent. Als onder tweederde van de Caribische bevolking van het Koninkrijk de steun laag is, moeten de argumenten daarvóór wel uitzonderlijk sterk zijn.
2. Waarom Sint Maarten wel? a. Economisch: de marktvorming is incompleet en zelfs afgenomen. b. Duurzame ontwikkeling is ver weg komen te liggen, wellicht verder dan op Aruba en Curaçao. c. Klimaatfenomenen (zeespiegel en orkanen) hebben aan invloed gewonnen. Het zijn trends die in documenten over rijksstructuur (opstelling Koninkrijksstatuut (1954), Advies Mr. van Leeuwen (1970), Schets Minister Hirsch Ballin (1990) en de Statuutswijziging (2010) na de Commissie-Jessurun niet meewogen, omdat ze niet waren te voorzien. In 2015 waren ze dat wel bij de Commissie-Spies, maar bleven ze uit zicht: helaas even verklaarbaar als dat het niet is goed te praten.
3. Eilandgegevens. Op vijf eilanden konden KITLV-onderzoekers een publieke opinie vaststellen, maar niet op Sint Maarten (http://www.kitlv.nl/wp-content/uploads/2016/04/Eindrapport-CCC-Opinieon…, op pag. 9 spreekt de uitleg voor zich). Bij EU-onderzoek van het CDR, waar ik zelf voor werk, was evenmin voldoende basis om voor bedrijven tot betrouwbare tellingen, steekproef en opinies te komen. Voeg daar de omvang en samenstelling van economie en handel, wagenpark en bevolking aan toe, en alleen inferieure schattingen zijn mogelijk. Dat ligt niet zo zeer aan onderzoekers, als wel en juist aan eiland-instituties.
4. Kwaliteit van de rechtsstaat. Sint Maarten was hier deficitair en en erger nog: het is niet zeker of er het afgelopen decennium vooruitgang is geboekt. In februari 2008 was locaal ingrijpen (http://www.bbc.co.uk/caribbean/news/story/2008/02/printable/080206_niba…) op institgatie vanuit Den Haag uitzonderlijk maar niet onmogelijk. Maar staat Sint Maarten er nu beter voor, gezien de weerstand tegen de Integriteitskamer? Autonomie blijkt geen garantie voor de rechtstaat in te houden. Omgekeerd is aansturing vanuit Den Haag dat ook niet (https://www.volkskrant.nl/opinie/gelijkwaardig-koninkrijk-moet-het-doel…), of het nu wel of niet over politiezaken gaat.
5. Klimaatrisico’s en autonomie. Het is goed voorstelbaar dat Caribische Nederlanders furieus worden bij de gedachte aan verminderde autonomie. Pleidooi voor opheffing komt in de buurt van natrappen, letterlijk ‘adding insult to injury’. Europese Nederlanders (op leeftijd) zouden ook volstrekt op tilt slaan bij een willekeurige, na de Watersnoodramp van 1953 gegeven suggestie dat Nederland maar beter een deelstaat van Duitsland zou kunnen worden. Ondenkbaar, ongepast, ongehoord. De nu gehoorde termen als ‘Trojaans paard’, ‘pas op voor de wolf’, ‘ongeleid projectiel’ geven aan hoe gevoelig en bedreigend Irma doorwerkt.
6. Klimaatrisico’s en rechtsstaat. Van politici en magistraten – in functie dan wel in ruste – mag worden verwacht dat ze verstand en gevoel op elkaar af weten te stemmen, dat geldt juist voor deze thema’s. Werkend in Costa Rica trof me deze maand hoe pijnlijk keuzes uitvallen die toch onvermijdelijk zijn. Op 5 oktober veroorzaakte de tropische storm Irma immense schade. Op 19 oktober greep het Costaricaanse Hooggerechtshof in bij het Openbaar Ministerie en werd daar de gehele top vervangen (http://www.usexpatcostarica.com/new-attorney-general-shakes-up-the-publ…). Het eerste was wereldnieuws, het tweede bleef locaal. Het had allebei moeten zijn, want Costa Rica deed in twee weken wat Sint Maarten gedurende 10 jaar heeft verzuimd: knokken voor de kwaliteit van de rechtsstaat voor zijn eigen burgers.
7. Van 1 naar 3 autonome landen. Het noemen van de Nederlandse Antillen zou correct zijn geweest, maar (a) zo autonoom was het land niet (zie 4.) en (b) waarom wèl als het op Sint Maarten zelf evenmin noemenswaardig was? De publicatie (2013) van Francio Guadeloupe (“Notes on the Making of a Nation within a Kingdom”), met voorwoord van de Eerste Minister vermeldt de Nederlandse Antillen welgeteld nul keer. Op zijn best was de Antillen de modaliteit waarmee, met het beeld van Mr. van Leeuwen, de eilanden als ‘stekelvarkens’ net ver genoeg van elkaar bleven, op zijn slechtst een nazaat op middelbare leeftijd van de wolf ver weg.
8. Gedifferentieerde schade. Gisteren kwam het bericht dat volgend op de ontslagname van de gerespecteerde Francio Guadeloupe de University of Sint Maarten zijn deuren moet sluiten. Kennisvorming, volkshuisvesting, natuurbehoud: ze leggen het af tegen het korte termijn-belang van terugkerende cruiseschepen en jachten. Vandaar dat ook als eerste de Front Street wordt klaargestoomd, beginnend bij het Hotel Pasanggrahan (en zijn claim dat het het zomer-verblijf van Koningin Wilhelmina was, met royale schildergalerij). Herstel is zelden integraal.
9. Autonomie à la martinoise. De afkeer van overzeese bemoeizucht mag op Sint Maarten groot zijn, flexibel zijn en blijven we in het Koninkrijk. Tot wanneer? Voor de volkshuisvesting werd vandaag geopperd (https://www.thedailyherald.sx/islands/70474-some-5-000-homes-needed-to-…) dat behalve Nederlandse ook EU-fondsen daarvoor welkom zijn. Eerder werden Europarlement en EC succesvol bewerkt om Sint Maarten net als het Franse deel te behandelen en dus tijdelijk als UPG te beschouwen. Dat kan één keer werken (“You can fool all the people…” zei Lincoln) maar lijkt EU-rechtelijk echt niet blijvend glad te strijken.
10. Klimaatbeleid in de regio. Dezer dagen wees de Amerikaanse ethicus Peter Singer (https://www.japantimes.co.jp/opinion/2017/10/20/commentary/world-commen…) op het belang van ramp-mitigatie naast en voorafgaand aan wederopbouw. Voor iedere dollar gespendeerd aan vermindering van de gevolgen, kan USD 3.65 worden bespaard aan toekomstig beslag op publieke middelen en nog eens USD 4 in verdere maatschappelijke schade. Een utilitarist als Singer zou vast adviseren om, indien hulpfondsen op Sint Maarten niet gegarandeerd goed worden besteed, ze van BZK over te hevelen naar het OS-budget. Antigua & Barbuda, Dominica, St. Kitts & Nevis, met een sterkere rechststaat dan Griekenland en Hongarije (World Justice Project, 2016) zouden in die optiek meer voor mens en natuur kunnen betekenen dan Soualiga, hoe veel wij ook van de St. Maarteners houden.