Add new comment

Geen woorden maar daden.

In haar column ‘Chinees Woordenspel in Genève Bedreigt Mensenrechtensysteem’ stelt Nicole Sprokel het ‘pijnlijk’ te achten en ‘geschokt’ te zijn dat ik het door President Xi Jinping gelanceerde concept van ‘een gemeenschap van gedeelde toekomst voor de mensheid’ ondersteun. Dit concept is het lang verwachte antwoord op de vaak gestelde vraag of China zijn groeiende invloed zal aanwenden om de liberale internationale orde te frustreren of deze juist te ondersteunen en versterken.

Door middel van het door hem gelanceerde gemeenschapsconcept geeft President Xi aan dat China zich zal houden aan de reeds bestaande afspraken, ook die met betrekking tot het internationale mensenrechtensysteem. Daarbij is – anders dan Sprokel beweert – het multilateralisme leidend. Volgens mij verdient dit commitment van China aan het acquis inderdaad alle steun, ook van organisaties als Amnesty. In 2018 keerde de VS het stelsel resoluut de rug toe, de constructieve houding van China verdient de voorkeur. Dat China de bestaande afspraken serieus neemt blijkt wel uit het feit dat het land binnen de Mensenrechtenraad volgens de regels van het spel een meerderheid probeert te verwerven voor een resolutie. Anders dan Sprokel suggereert is daar volgens mij niets tegen.

Organisaties als Amnesty kiezen ervoor om van buitenaf kritiek te leveren op wat er China gebeurt. Recent onderzoek van Jack Snyder en Jamie Gruffyd-Jones toont aan dat deze aanpak niet alleen ineffectief maar zelfs contraproductief is: kritiek van westerse organisaties zorgt ervoor dat Chinese burgers achter hun leiders gaan staan en hun beleid steunen.

Organisaties die in China zelf de handen uit de mouwen steken om problemen op te lossen worden al snel gezien als handlangers van het regime. Maar wij steunen goede ideeën en geen politici. Zo maakt ons onderzoeksteam, net zoals vele anderen, bezwaar tegen het re-educatie programma dat China heeft ingevoerd voor de Oeigoeren. Maar we doen dat in China zelf en niet op veilige afstand. Bovendien wijzen wij alle 'de-radicaliserings' programma's af, ook die in West-Europa, omdat zij moslims tot verdachte gemeenschap maken. Tenslotte beschouwen wij het als onze taak om het niet alleen bij kritiek te laten, maar ook met alternatieven te komen.

Daarom hebben we samen met moslimorganisaties een alternatief ontwikkeld dat het primaat voor het oplossen van het vraagstuk legt bij de moslimgemeenschap zelf. Deskundigen op het terrein van de islam zijn immers het beste in staat om afgedwaalde jongeren weer op het rechte pad te brengen. We ondersteunen moslimjongeren bij het opeisen van hun plek in de samenleving en moskeeën bij het versterken van hun concurrentiepositie ten opzichte van terroristische organisaties. Over dat voorstel briefen wij op dit moment officials in diverse landen, waaronder China, en de respons is zeer positief.

Sprokel maakt er bezwaar tegen dat ik regelmatig deel neem aan actualiteitenprogramma’s op de Chinese televisie. De kans om ten overstaan van 1,4 miljard Chinese kijkers in debat te gaan over mensenrechten laat ik mij niet ontnemen. Volgens mij biedt dat veel meer mogelijkheden dan roepen vanaf de zijlijn.

Tom Zwart
Hoogleraar Crosscultureel Recht, Universiteit Utrecht

Restricted HTML

  • Allowed HTML tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Lines and paragraphs break automatically.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

Plain text

  • No HTML tags allowed.
  • Lines and paragraphs break automatically.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.