Het beleid van de Verenigde Staten ten aanzien van de Sovjet-Unie is naar de ideeën van George Kennan vormgegeven als 'een geduldige maar stevige en waakzame beheersing van Russische expansieve tendensen'. Daartoe riep hij op tot het tegengaan van "Sovjetdruk tegen de vrije instellingen van de westerse wereld". Dit beleid werd bekend als dat van ‘Containment’, insluiting.
Een dergelijk beleid, voorspelde Kennan, zou "tendensen bevorderen die uiteindelijk hun uitlaatklep moeten vinden in ofwel het uiteenvallen of de geleidelijke afzwakking van de Sovjetmacht."
Uitbreiding werd gedefinieerd als afwijkend van de wereldorde zoals gedefinieerd in Jalta.
In welke mate insluiting inderdaad heeft geleid tot het uiteenvallen van de USSR en het afzwakken van de Sovjetmacht, is een vraag waarop het antwoord buiten het bestek van dit artikel valt. Feit is dat dit het officiële beleid van de VS is sinds het begin van de jaren vijftig en dat de USSR in de jaren negentig uiteenviel.
De overeenkomst van Jalta die het naoorlogse Europa opdeelt in invloed gebieden tussen de USSR en het Westen is niet vervangen door een Europese Veiligheidsregeling die de instemming had van de Russische Federatie. In plaats daarvan werden alle nieuwe soevereine staten als autonoom beschouwd in hun veiligheidsbeslissingen en werd de Russische Federatie niet langer als een vijand beschouwd.
Veiligheidsbedreigingen uit de voormalige USSR-landen werden beschouwd in termen van het beheersen van de achteruitgang, zoals in het geval van het voormalige Joegoslavië.
De speciale militaire operatie, die op 24 februari door de Russische Federatie is gelanceerd, is een radicale afwijking van de vermeende nieuwe Europese orde. Een orde waarin commerciële en culturele verbondenheid met Rusland moest leiden tot een democratisch Rusland en een gemeenschappelijk begrip van de Europese orde.
Want de Russische room werd verwoord door premier Medvedev: een door Rusland gedomineerd Eurazië van Lissabon tot Vladivostok.
Dit alles was een wake-up call voor het Westen en zette de NAVO aan tot het herdefiniëren van haar missie en lidmaatschap.
De ‘Containment’ is sterker terug dan voorheen, omdat de NAVO nu de facto verwikkeld is in een militair conflict met de Russische Federatie middels de oorlog in Oekraïne.
Maar wat nu te doen? Het antwoord op die vraag is hoe we de potentiële dreiging van de Russische federatie analyseren. De feiten zijn dat Rusland de aanwezigheid van Russischsprekende minderheden in heel Europa heeft gebruikt om afgescheiden regio's te creëren en de betreffende staten te verzwakken. Dit past in de geschiedenis van Rusland, dat sinds de middeleeuwen een constante expansie heeft gekend, aangevuld met keizerlijke ambities aan het einde van de 19e eeuw. De communistische leiders die de tsaren opvolgden, zetten dit gedrag voort.
Dus waarom zou het nu veranderen, terwijl het optreden van de huidige Russische Federatie zo mooi in de traditie past.
De dreiging die uit het Russische gebied komt, komt dus niet van de leiders als individuen, en is ook niet gecreëerd door de ideologie die aan de macht is. Het is de enorme omvang en het bestaan zelf van Rusland gecombineerd met de heersende cultuur die de dreiging vormt. En die met een zekere regelmaat tot uiting komt in militaire expansieve actie.
Die dynamiek in bedwang willen houden, is een logische gedachte. Maar kunnen we de dreiging wegnemen. De fundamentele dreiging zal pas verdwijnen als de Russische Federatie verandert, verdwijnt of aanzienlijk kleiner wordt.
Dat kan worden bereikt doordat het Westen op zijn beurt de afgescheiden regio's steunt en allerlei bewegingen bevordert die het uiteenvallen van de Russische Federatie ondersteunen.
Door dat echter te doen, zou het Westen werkelijkheid maken wat nu slechts een leugen van het Russische regime is: dat het Westen en de NAVO een existentiële bedreiging vormen voor Rusland en dat de volkeren van de Federatie zich rond de vlag moeten scharen om de Moederland.
De paradox is dat om het belang van het Westen, het veranderen of zelfs uiteenvallen van de Russische Federatie, te dienen, daartoe geen actief beleid voor zou moeten worden ontwikkeld.
De Russische Federatie kan alleen van binnenuit veranderen, omdat de Federatie bijvoorbeeld niet levert wat haar mensen verwachten, omdat ze te groot is, omdat ze niet-Russische minderheden onderdrukt enz.
De USSR viel uiteen omdat het communisme niet meer het antwoord was op de problemen waarmee de Russische samenleving werd geconfronteerd. Het werd niet vernietigd door de NAVO, maar het brokkelde af door zijn inefficiëntie.
De Speciale Militaire Operatie zal gevolgen hebben binnen Rusland, de leden van het kleptocratische regime zullen de sancties niet leuk vinden, tegenstellingen zullen scheuren veroorzaken, uiteindelijk moeten de Russen en andere mensen van de Federatie de verantwoordelijkheid nemen voor wat hun land heeft gedaan.
Waarheidsvinding zal moeten plaats vinden.
Maar dat moeten de Russen en de andere volken zelf doen in hun politieke context.
Dat kan wel even duren, de propaganda is allesoverheersend.
In de tussentijd moet het Westen zich houden aan de woorden van Kennan die inperking promootte om “tendensen te bevorderen die uiteindelijk hun uitlaatklep moeten vinden in ofwel het uiteenvallen of de geleidelijke afzwakking van de Sovjetmacht.”
‘Containment’ gekoppeld aan isolatie lijkt daarom weer een goede strategie nu de verandering door handel gefaald heeft.
Het vereist evenwel veel zelfbeheersing, vastberadenheid en geduld.
Hoe nu verder met Rusland?
Het beleid van de Verenigde Staten ten aanzien van de Sovjet-Unie is naar de ideeën van George Kennan vormgegeven als 'een geduldige maar stevige en waakzame beheersing van Russische expansieve tendensen'. Daartoe riep hij op tot het tegengaan van "Sovjetdruk tegen de vrije instellingen van de westerse wereld". Dit beleid werd bekend als dat van ‘Containment’, insluiting.
Een dergelijk beleid, voorspelde Kennan, zou "tendensen bevorderen die uiteindelijk hun uitlaatklep moeten vinden in ofwel het uiteenvallen of de geleidelijke afzwakking van de Sovjetmacht."
Uitbreiding werd gedefinieerd als afwijkend van de wereldorde zoals gedefinieerd in Jalta.
In welke mate insluiting inderdaad heeft geleid tot het uiteenvallen van de USSR en het afzwakken van de Sovjetmacht, is een vraag waarop het antwoord buiten het bestek van dit artikel valt. Feit is dat dit het officiële beleid van de VS is sinds het begin van de jaren vijftig en dat de USSR in de jaren negentig uiteenviel.
De overeenkomst van Jalta die het naoorlogse Europa opdeelt in invloed gebieden tussen de USSR en het Westen is niet vervangen door een Europese Veiligheidsregeling die de instemming had van de Russische Federatie. In plaats daarvan werden alle nieuwe soevereine staten als autonoom beschouwd in hun veiligheidsbeslissingen en werd de Russische Federatie niet langer als een vijand beschouwd.
Veiligheidsbedreigingen uit de voormalige USSR-landen werden beschouwd in termen van het beheersen van de achteruitgang, zoals in het geval van het voormalige Joegoslavië.
De speciale militaire operatie, die op 24 februari door de Russische Federatie is gelanceerd, is een radicale afwijking van de vermeende nieuwe Europese orde. Een orde waarin commerciële en culturele verbondenheid met Rusland moest leiden tot een democratisch Rusland en een gemeenschappelijk begrip van de Europese orde.
Want de Russische room werd verwoord door premier Medvedev: een door Rusland gedomineerd Eurazië van Lissabon tot Vladivostok.
Dit alles was een wake-up call voor het Westen en zette de NAVO aan tot het herdefiniëren van haar missie en lidmaatschap.
De ‘Containment’ is sterker terug dan voorheen, omdat de NAVO nu de facto verwikkeld is in een militair conflict met de Russische Federatie middels de oorlog in Oekraïne.
Maar wat nu te doen? Het antwoord op die vraag is hoe we de potentiële dreiging van de Russische federatie analyseren. De feiten zijn dat Rusland de aanwezigheid van Russischsprekende minderheden in heel Europa heeft gebruikt om afgescheiden regio's te creëren en de betreffende staten te verzwakken. Dit past in de geschiedenis van Rusland, dat sinds de middeleeuwen een constante expansie heeft gekend, aangevuld met keizerlijke ambities aan het einde van de 19e eeuw. De communistische leiders die de tsaren opvolgden, zetten dit gedrag voort.
Dus waarom zou het nu veranderen, terwijl het optreden van de huidige Russische Federatie zo mooi in de traditie past.
De dreiging die uit het Russische gebied komt, komt dus niet van de leiders als individuen, en is ook niet gecreëerd door de ideologie die aan de macht is. Het is de enorme omvang en het bestaan zelf van Rusland gecombineerd met de heersende cultuur die de dreiging vormt. En die met een zekere regelmaat tot uiting komt in militaire expansieve actie.
Die dynamiek in bedwang willen houden, is een logische gedachte. Maar kunnen we de dreiging wegnemen. De fundamentele dreiging zal pas verdwijnen als de Russische Federatie verandert, verdwijnt of aanzienlijk kleiner wordt.
Dat kan worden bereikt doordat het Westen op zijn beurt de afgescheiden regio's steunt en allerlei bewegingen bevordert die het uiteenvallen van de Russische Federatie ondersteunen.
Door dat echter te doen, zou het Westen werkelijkheid maken wat nu slechts een leugen van het Russische regime is: dat het Westen en de NAVO een existentiële bedreiging vormen voor Rusland en dat de volkeren van de Federatie zich rond de vlag moeten scharen om de Moederland.
De paradox is dat om het belang van het Westen, het veranderen of zelfs uiteenvallen van de Russische Federatie, te dienen, daartoe geen actief beleid voor zou moeten worden ontwikkeld.
De Russische Federatie kan alleen van binnenuit veranderen, omdat de Federatie bijvoorbeeld niet levert wat haar mensen verwachten, omdat ze te groot is, omdat ze niet-Russische minderheden onderdrukt enz.
De USSR viel uiteen omdat het communisme niet meer het antwoord was op de problemen waarmee de Russische samenleving werd geconfronteerd. Het werd niet vernietigd door de NAVO, maar het brokkelde af door zijn inefficiëntie.
De Speciale Militaire Operatie zal gevolgen hebben binnen Rusland, de leden van het kleptocratische regime zullen de sancties niet leuk vinden, tegenstellingen zullen scheuren veroorzaken, uiteindelijk moeten de Russen en andere mensen van de Federatie de verantwoordelijkheid nemen voor wat hun land heeft gedaan.
Waarheidsvinding zal moeten plaats vinden.
Maar dat moeten de Russen en de andere volken zelf doen in hun politieke context.
Dat kan wel even duren, de propaganda is allesoverheersend.
In de tussentijd moet het Westen zich houden aan de woorden van Kennan die inperking promootte om “tendensen te bevorderen die uiteindelijk hun uitlaatklep moeten vinden in ofwel het uiteenvallen of de geleidelijke afzwakking van de Sovjetmacht.”
‘Containment’ gekoppeld aan isolatie lijkt daarom weer een goede strategie nu de verandering door handel gefaald heeft.
Het vereist evenwel veel zelfbeheersing, vastberadenheid en geduld.