NL kiest: De Nederlandse positie in de machtsstrijd VS-China

In de verkiezingsserie ‘NL kiest: het beste buitenlandbeleid in 5 vragen’ beantwoorden tien prominente partijleden iedere week een wereldpolitieke vraag. In deze eerste aflevering: Nederland en de machtsstrijd tussen de VS en China.

Infographic met citaten uit de antwoorden van de tien partijleden. © Steven Siccama 

VVD: André Bosman

De EU is cruciaal voor het beschermen van onze veiligheid

De trans-Atlantische relatie blijft van groot belang voor de Nederlandse, Europese en ook Amerikaanse veiligheid. De VVD wil dan ook dat Nederland de mogelijkheden – ontstaan door het aantreden van Joe Biden als president – benut om dit partnerschap te versterken, ook door samen te werken aan uitdagingen als klimaatverandering of oneerlijke Chinese handel.

Tegelijkertijd is het niet meer vanzelfsprekend dat de Verenigde Staten (VS) bij iedere dreiging het voortouw nemen. Zij richten hun aandacht meer op de machtsstrijd met China in Azië, waardoor Europese landen zelf de problemen in hun eigen achtertuin moeten oplossen. Washington neemt ons bijvoorbeeld niet bij de hand als Turkije lidstaten van de Europese Unie (EU) probeert te intimideren.

Europese landen zullen daarom vaker in gezamenlijkheid voor hun belangen moeten opkomen, en de VVD wil dat Nederland een actieve rol speelt om de daarvoor benodigde eenheid te verkrijgen. Want de EU is voor Nederland niet alleen cruciaal als economische markt, maar ook voor het beschermen van onze veiligheid.

PVV: Raymond de Roon

Er moet een heldere strategie komen waarbij de nationale veiligheid voorop staat

De groeiende macht van China vereist een heldere strategie en concrete maatregelen. Beide ontbreken nu wegens een gebrek aan politieke daadkracht. Zo stond de beleidsnotitie over China van kabinet-Rutte III vol open deuren en algemene observaties.

Er moet daarom een heldere strategie komen, waarbij de nationale veiligheid voorop staat. Er moeten gerichte maatregelen volgen om Chinese infiltratie en spionage bij Nederlandse universiteiten, bedrijven en in communicatienetwerken te voorkomen. Nu worden deze maatregelen niet of niet afdoende genomen. Zo wordt Huawei nog niet volledig geweerd bij de aanleg van het Nederlandse 5G-netwerk.  Ook is er onvoldoende toezicht op ongewenste kennis- en technologieoverdracht van Nederlandse kennisinstellingen naar China.

Daarnaast moet Nederland de Chinese spionage en desinformatie harder veroordelen. Steun moet op wereldwijd niveau worden gezocht bij democratische bondgenoten, zoals de VS. Als er geen harde veroordeling en aanpak volgen, is de Chinese desinformatie over het coronavirus (over de besmettingscijfers en herkomst van het virus bijvoorbeeld) slechts de voorbode van veel meer ellende.

CDA: Martijn van Helvert

De EU zal als wereldspeler op eigen kracht haar positie moeten bepalen

Voor onze veiligheid en welvaart zijn sterke bondgenoten, goede internationale samenwerking en een stevige multilaterale rechtsorde van cruciaal belang. Lange tijd heeft Nederland vrijelijk kunnen profiteren van het Pax Americana, maar de snelle opkomst van China heeft de liberale wereldorde in toenemende mate onder druk gezet.

Het is van belang dat de EU, de VS en andere bereidwillige landen intensiever gaan samenwerken om de multilaterale wereldorde te verdedigen tegen een autoritaire afbreuk. Tegelijkertijd vragen andere grote vraagstukken van deze tijd, zoals klimaatverandering en migratie, om nieuwe internationale consensus en intensieve diplomatieke samenwerking.

In de nieuwe verhoudingen zal de EU vaker dan voorheen als wereldspeler op eigen kracht haar positie moeten bepalen om de Europese manier van leven en welvaart te beschermen. Op het gebied van veiligheid staat voor het CDA het belang van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) buiten kijf.

D66: Salima Belhaj & Sjoerd Sjoerdsma

Het is hoog tijd voor een echte Europese buitenlandpolitiek

Willen we ervoor zorgen dat Europa – en daarmee Nederland – een speler wordt op het wereldtoneel in plaats van het speelveld zelf, dan rest ons maar één keuze. Europa zal voor zichzelf op moeten komen. En dat kan ook.

Gezamenlijk geven EU-landen na de VS wereldwijd het meest uit aan defensie, hebben we de grootste diplomatieke dienst, beschikken we over de grootste interne markt en geven we het meest uit aan ontwikkelingssamenwerking. Het zijn enkel de politieke wil en daadkracht die ontbreken om te komen tot een krachtig buitenlandbeleid.

Het is dus hoog tijd voor een echte Europese buitenlandpolitiek, voor een Europese krijgsmacht om ons grondgebied te verdedigen en voor een mensenrechtenbeleid met tanden. Het is ook hoog tijd dat wij onze grote interne markt geopolitiek inzetten om markttoegang elders af te dwingen voor onze bedrijven en om ons tegen oneerlijke concurrentie te beschermen.

GroenLinks: Bram van Ojik

We moeten China en de VS verleiden tot zoveel mogelijk samenwerking

Nederland heeft er weinig belang bij om het buitenlandbeleid grotendeels te laten bepalen door China en de VS. Het is mede in het belang van Nederland dat onze waarden zoals democratie, anti-corruptie, persvrijheid en mensenrechten in de wereld worden versterkt.

Nederland kan dat niet alleen en zal dus samenwerking moeten zoeken met ‘oude’ partners als de EU en het Verenigd Koninkrijk, maar ook met Japan, Australië en India moet de samenwerking stevig worden opgeschroefd. Het verdedigen van onze nationale belangen betekent dat we veel meer dan nu moeten werken aan het versterken en beschermen van gevoelige sectoren en bedrijven, zodat we hen voldoende beschermen tegen overnames en cyberaanvallen.

Tegelijkertijd moet Nederland de VS en China verleiden tot zoveel mogelijk samenwerking op gebieden als klimaatverandering, gezondheid en biodiversiteit, waarbij er alles aan is gelegen om gezamenlijk een ambitieuze agenda op te stellen.

SP: Sadet Karabulut

Nederland doet er goed aan zich in dit conflict neutraal op te stellen

Cruciaal is dat Nederland geen onderdeel wordt van deze machtsstrijd tussen twee kernwapengrootmachten, die potentieel heel vergaande gevolgen kan hebben en zelfs bijzonder destructief kan uitpakken. Nederland doet er goed aan zich in dit conflict tussen China en de VS neutraal op te stellen en aan te dringen op de-escalatie.

Dat betekent dat bij de VS moet worden aangedrongen op een ander beleid richting China, omdat nu gekozen wordt voor confrontatie en een wapenwedloop. China dient zich internationaal welwillender op te stellen, en met name wat betreft het respecteren van mensenrechten moet vooruitgang worden geboekt.

De belangen van Nederland – en  die van de wereld – zijn er allereerst bij gediend dat voorkomen wordt dat de nu veelal koude oorlog omslaat in een daadwerkelijk militair treffen tussen een neergaande Amerikaanse en opkomende Chinese macht. De Europese geschiedenis van de vorige eeuw fungeert hier nadrukkelijk als waarschuwing.

PvdA: Kati Piri

Europa is onze belangrijkste stem in de wereld

Europa is onze belangrijkste stem in de wereld en het beste instrument om Nederlandse belangen te verdedigen. Een blik op de rest van de wereld – en zeker op de zogenaamde grootmachten – maakt de belangrijke positie van de EU scherp zichtbaar: als voorloper op de aanpak van het klimaatprobleem, als democratische waardengemeenschap en als belangrijkste steunpilaar van het multilaterale systeem.

In een mondiale machtsstrijd heeft de EU een eigen rol te spelen, waarbij het belang van Europese burgers voorop staat. Dit laat onverlet dat we waarde dienen te hechten aan de trans-Atlantische relatie. Onze belangrijkste waarden in het buitenlandbeleid zijn democratie, rechtsstaat en mensenrechten.

Deze waarden staan in het bijzonder in China onder druk. Buiten samenwerking op bijvoorbeeld het gebied van klimaatverandering, zal daarom met name het gebrek aan democratie in China, de wijze waarop opgetreden is in Hongkong, de onderdrukking van de Oeigoeren en andere minderheden in China onlosmakelijk onderdeel moeten zijn van de relatie die de EU met China onderhoudt.

ChristenUnie: Don Ceder

We hebben een krachtiger Europese samenwerking nodig

Voor de ChristenUnie moeten (economische) macht en invloed altijd dienstbaar zijn aan internationale gerechtigheid. Het gaat dus niet om de macht, maar om de mogelijkheid de ontwikkelingen te kunnen beïnvloeden in dienst van de belangen en waarden waar we voor staan. Zoals respect voor mensenrechten.

Om sterk te staan tegenover een machtig maar ook repressief China hebben we daarom een krachtigere Europese samenwerking nodig. Wij willen dat Nederland daaraan bijdraagt. Voor de productie van essentiële producten zijn we bijvoorbeeld te kwetsbaar en te afhankelijk van China geworden. Dat laat de coronacrisis duidelijk zien.

Er is een Europese strategie nodig om als lidstaten samen onafhankelijker te worden. Bijvoorbeeld door cruciale productieketens beter te spreiden of deels terug te halen naar Europa. Ook als het gaat om energie moet de EU haar afhankelijkheid van externe leveranciers verminderen.

SGP: Kees van der Staaij

De trans-Atlantische relatie dient gekoesterd te worden

Solide trans-Atlantische betrekkingen zijn van oudsher cruciaal voor de Nederlandse en Europese economie en veiligheid. In het licht van de wording van China als wereldmacht dient deze relatie gekoesterd te worden. Voor Nederland en andere Europese NAVO-landen betekent dit ten eerste dat de eigen defensie conform de NAVO-norm op orde gebracht dient te worden.

Ten tweede houdt dit in dat intensieve samenwerking nodig is voor een meer gelijkwaardige markttoegang in China, voor cyberveiligheid en het voorkomen van diefstal van (technologische) kennis. Tevens is meer samenwerking nodig voor het terugdringen van China’s strategische invloed, die wordt verkregen via het opkopen van cruciale infrastructuur in het kader van de Nieuwe Zijderoute.

Europa zal ten derde minder afhankelijk moeten worden van China op het gebied van elektronica en medische hulpmiddelen. Tot slot moeten de VS en Europa samen met China in gesprek gaan over mensenrechten en fundamentele vrijheden, zelfs als dat ten koste gaat van bepaalde economische belangen.

Forum voor Democratie: Thierry Baudet

The Netherlands first

Nederland moet opkomen voor zichzelf. The Netherlands first. Dat betekent dat we moeten uitgaan van onze eigen kracht en moeten begrijpen dat in de buitenlandse politiek geen vrienden bestaan, maar slechts belangen.

China dumpt goederen op onze markt die geproduceerd zijn onder sociale, milieukundige en economische omstandigheden waarmee wij onmogelijk kunnen concurreren. Nederlandse producenten en midden- en kleinbedrijven worden daardoor uit de markt gedrukt en onze afhankelijkheid van het Verre Oosten dreigt ongezonde proporties aan te nemen.

Dat proces moeten we stoppen. Daarom wil Forum voor Democratie quota en invoerheffingen voor bepaalde producten, om een gelijk speelveld te creëren. Daarnaast moeten we internationaal keihard opkomen voor onze belangen, maar natuurlijk wél in gesprek blijven met iedereen en handeldrijven waar mogelijk.

Volgende aflevering: Of het nu gaat om COVID-19, de klimaatcrisis, of het managen van migratie, de EU claimt steeds meer macht en bevoegdheden. In hoeverre moet de EU het (buitenland)beleid van Nederland overnemen?

Bekijk de trailer: