Trumps importheffingen kennen maar één winnaar: China

'FAIR TRADE!' slingerde de Amerikaanse president Trump op 31 mei de wereld in. Eerder die dag werd duidelijk dat de Europese Unie te maken zou krijgen met de staal en aluminiumtarieven die Trump al in maart had aangekondigd. Niet alleen Europa wordt door deze importheffingen geraakt. Ook bondgenoten als Japan, Mexico en Canada worden getroffen. Het staal dat naar de Verenigde Staten wordt geëxporteerd zou naar schatting een kwart duurder worden en de prijs van aluminium zou met 10 procent gaan stijgen. Dit terwijl de grootste overproductie van staal en aluminium juist uit China komt. 

De maatregelen, gebaseerd op nationale veiligheid, komen niet als een donderslag bij heldere hemel. Al tijdens zijn campagne heeft Trump beloofd dat hij de Amerikaanse economie en banen zou beschermen: America First. 'Fair trade' betekent in dit geval dus vooral protectionisme, zeker omdat de ambitie voor sterke handelsregels ver te zoeken is. Handelsstromen zijn intrinsiek en wereldwijd met elkaar verbonden. De negatieve gevolgen van Amerikaans handelen zullen zich dus ook in de rest van de wereld laten voelen. 

Dat Trump er voor 'de belangen van de VS' niet voor terugdeinst zijn pijlen op zowel vriend als vijand te richten, is de afgelopen maanden helaas meer dan duidelijk geworden. Terwijl de Amerikaanse president Europese leiders onder druk heeft gezet in een poging handelsconcessies af te dwingen, heeft hij ook een deal met China onderhandeld. Met die deal zou het Chinese telecombedrijf ZTE - dat tussen 2010 en 2016 Amerikaanse sancties heeft geschonden door goederen aan Iran en Noord Korea te leveren - zaken kunnen blijven doen. In ruil daarvoor beloofden de Chinezen meer Amerikaanse producten te kopen. Deze deal is op z’n zachtst gezegd een onconventionele manier van onderhandelen terwijl er zoveel op het spel staat.

Europa en de VS, echter, zijn politieke, militaire en economische bondgenoten. Het instellen van tarieven op basis van het argument 'nationale veiligheid' en America First is daarmee niets meer dan een vorm van verkapt protectionisme dat heeft geleid tot een flinke deuk in de trans-Atlantische handelsrelatie. In de tussentijd probeert Xi Jinping met een alternatief economisch model de spelregels van de wereldeconomie naar zijn hand te zetten. Het lijkt erop dat vooral de Chinezen profijt hebben van de wispelturigheid en chaos die heerst in het Witte Huis.

In plaats van in te zetten op roekeloze en kortzichtige deals zou de VS juist samen moeten werken met Europa om oneerlijke handelspraktijken aan te pakken.

Dat beeld werd bevestigd toen ik een aantal weken geleden met een missie van het Europees Parlement in China was, waar we vooral een zelfverzekerde overheid troffen. Ook de Amerikaanse Minister van Economische Zaken reisde af naar China in een poging Trump zijn deal te beklinken. Zonder succes. Hij was het land nog niet uit of de Chinese overheid dreigde in een officieel bericht al een handelsoorlog te beginnen als de staal en aluminium tarieven tegen China opgelegd zouden worden. 

Dit soort dreigementen onderstreept duidelijk het verschil tussen Europa en China. Terwijl de Chinezen dreigen met harde taal en schaamteloos schofferen door internationale handelsregels aan hun laars lappen, blijft Europa proberen om uit alle macht een handelsoorlog te voorkomen. Dit door bijvoorbeeld  te kijken hoe de grondoorzaken van de huidige overproductie van staal en aluminium aangepakt kunnen worden. Daarnaast moeten Europese antwoorden op het wispelturige beleid van Trump nadrukkelijk binnen het kader van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) passen.

De Amerikaanse president wijzigt haast dagelijks de koers van de VS op het gebied van handel. Vaak met een enkele, roekeloze tweet. Maar Europa zet door. Commissaris Malmström zet met eerlijke, internationale handelsakkoorden met landen als Canada, Japan, Mexico en Australië wereldwijde hoge standaarden, voor consumenten én bedrijven. Het handelsbeleid van Trump daarentegen kent veel verliezers en eigenlijk maar één winnaar: China. In plaats van in te zetten op roekeloze en kortzichtige deals zou de VS daarom juist samen moeten werken met Europa om oneerlijke handelspraktijken aan te pakken. Het is nu belangrijker dan ooit dat Europa zich in blijft zetten voor het multilaterale handelssysteem. De geloofwaardige wereldwijde handelsregels waar we sinds de Tweede Wereldoorlog zo hard aan hebben meegebouwd, mag niet  verder afbrokkelen.

Voor Europa betekent fair trade ook écht eerlijke handel, gebaseerd op waarden en internationale afspraken. Dat versterkt niet alleen de positie van de EU in de wereld, maar zorgt er ook voor dat de waarden waar wij zo aan hechten wereldwijd worden gedeeld. In een wereld waar alles en iedereen met elkaar is verbonden, is de zero-sum game van Trump misplaatst met China als enige winnaar. Alle overige partijen hebben verloren.