Wat Brussel niet heeft begrepen van de Brexit
Opinions European Union

Wat Brussel niet heeft begrepen van de Brexit

09 Sep 2019 - 15:35
Photo: Brits Minister-President Boris Johnson in overleg met Europese leiders op de G7 top. © Number 10 / Flickr
Back to archive
Author(s):

Het wordt alsmaar moeilijker om tot een Brexit-akkoord te komen. Een van de redenen is dat velen in Europa de Britse standpunten eenvoudigweg niet goed begrijpen. Hier zijn vier belangrijke misvattingen die vaak onuitgesproken blijven, maar het denken over Brexit op het vasteland wel domineren en daarmee een akkoord bemoeilijken.

1. De Britten nemen een rigide standpunt in
Men kan veel zeggen van de Britse premier Boris Johnson, maar zijn regering wenst nog te onderhandelen om zo een voor beide zijden pijnlijke ‘no deal’ te vermijden. De EU weigerde sinds november, toen Johnsons voorganger Theresa May een uittredingsakkoord sloot met de EU, om het bindende deel van dat akkoord te onderhandelen, ook al waarschuwde May de Europese leiders toen uitdrukkelijk dat ze er misschien niet in zou slagen om haar parlement te overtuigen.

Britse vlag in het Europees Parlement © European Parliament / Flickr
De Britse vlag in het Europees Parlement. © European Parliament / Flickr

Pas verleden week maakten de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Angela Merkel een eerste bocht: de letter van dat bindende deel kan wel worden gewijzigd, zolang er maar onmiddellijk werkbare alternatieven zijn om een harde grens in Noord-Ierland te vermijden.

2. Het Britse verzet tegen het uittredingsakkoord is irrationeel
Zoals ondertussen bekend is, weigerde het Britse parlement tot driemaal toe om het Brexit-akkoord goed te keuren omwille van de zogenaamde 'backstop' die erin is voorzien. Die voorziening houdt in dat het Verenigd Koninkrijk (VK) de handelstarieven van de EU overneemt, tot het punt dat de EU en in het bijzonder Ierland zich akkoord verklaren met controles op handelstarieven aan de Ierse grens die een harde grens vermijden.

Het akkoord met de EU schendt het Goede Vrijdagakkoord dat vrede bracht in Noord-Ierland

Theresa May stemde met deze voorziening in omdat de EU in feite stelde dat een Brexit-akkoord enkel mogelijk is onder één voorwaarde: dat het VK, de vijfde grootste economie ter wereld, een keuze maakt tussen dit uitbesteden van zijn eigen handelsbeleid tot nader order, of als alternatief douanecontroles organiseert op zijn eigen grondgebied in de Ierse Zee, tussen Noord-Ierland en Groot-Brittannië. Het akkoord met de EU schendt trouwens het Goede Vrijdagakkoord dat vrede bracht in Noord-Ierland, aldus Nobelprijswinnaar David Trimble, een van de leiders van de partijen die dit akkoord sloten.

3. Het VK zit niet zo in met EU-burgers
Velen, inclusief Theresa May, interpreteerden Brexit als een uiting van anti-migratiesentiment, maar peilingen wijzen uit dat dit niet zo is en dat men in de eerste plaats migratie beter wil kunnen controleren. Dat werd duidelijk toen de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel onlangs liet weten dat er in geval van ‘no deal’ onmiddellijk een einde zou komen aan het vrije personenverkeer. Ze werd meteen teruggefloten. De Britse regering wil dit alles geleidelijk veranderen, ook omdat Boris Johnson zelf nogal positief staat ten opzichte van migratie.

Ierse premier Leo Varadkar en Brexit EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier © European People's Party / Flickr
De Ierse premier Leo Varadkar en Brexit EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier © European People's Party / Flickr

Ook stelde de Britse regering al voor aan de EU om de rechten van de meer dan drie miljoen Europese burgers in het VK en die van de Britse burgers in de EU te regelen in een aparte overeenkomst, in het geval er geen uittredingsakkoord zou zijn, maar de EU weigerde dit.

4. Het VK geeft niet om een harde grens in Noord-Ierland
Noord-Ierland maakt tot nader order nog altijd deel uit van het VK en nieuwe spanningen daar zouden het VK dus nog meer treffen dan Ierland. De Noord-Ierse Democratische Unionistische Partij stelde trouwens als minimumeis tijdens de onderhandelingen met May om haar regering te ondersteunen dat er geen harde grens in Ierland mocht komen. Het is wel zo dat die partij nog meer belang hecht aan het vermijden van controles in de Ierse Zee, tussen Noord-Ierland en het Britse vasteland.

Johnson is bereid om compromissen te sluiten om een harde Ierse grens te vermijden, ook al zien de unionisten dit met lede ogen aan

Johnson suggereerde net deze week om Noord-Ierland de EU-voedselstandaarden te laten volgen, wat dus controles in de Ierse Zee noodzakelijk maakt. Hij is dus bereid om compromissen te sluiten om een harde Ierse grens te vermijden, ook al zien de unionisten dit met lede ogen aan.

Ondertussen weigert de Ierse regering elke flexibiliteit, ook al zou een ‘no deal’ naast grote economische schade voor Ierland en zijn EU-partners (zoals ons land) ook tot spanningen kunnen leiden met andere EU-lidstaten. België, Nederland, Frankrijk en Duitsland willen dat Ierland grenscontroles gaat uitvoeren na de Brexit. Dit om de Europese douanegrens te beschermen, ook al zijn onze eigen havens, althans die van Antwerpen en Rotterdam, “zo lek als een vergiet”, aldus de Antwerpse burgemeester.1

Boris Johnson daarentegen stelt dat hij helemaal geen grenscontroles wil in Noord-Ierland. Misschien is er dus toch dringend een andere kijk op het Brexit-vraagstuk nodig.

 

Deze opiniebijdrage verscheen eerder in de Morgen

Authors

Pieter Cleppe
Political Analyst