5 tips voor Movies that Matter 2021
Boeken & Films Conflict en Fragiele Staten

5 tips voor Movies that Matter 2021

06 Apr 2021 - 16:32
Photo: Filmposter The Dissident
Terug naar archief

De mensenrechten staan centraal op Movies That Matter, het jaarlijkse filmfestival in Den Haag dat in 2021 geheel online plaatsvindt van 16 tot en met 25 april. Uit het aanbod met speelfilms en documentaires van over de hele wereld, tipt de Clingendael Spectator vijf werken die nauw bij de actualiteit aansluiten. Deze onthullende documentaires spelen zich af in landen waar de vrijheid van burgers niet vanzelfsprekend is, alle internationale druk ten spijt: Saoedi-Arabië, Colombia, Sri Lanka, Oezbekistan en Iran.

The Dissident
Op dit moment circuleren er twee spraakmakende documentaires over de moord op de Saoedische journalist Jamal Khashoggi: Kingdom of Silence van Rick Rowley, in januari nog te zien bij de VPRO, en The Dissident van Bryan Fogel. De Amerikaanse regisseur Fogel werd bekend met de Oscar-winnende documentaire Icarus, over doping in de Russische topsport.

In The Dissident hanteert hij opnieuw een toegankelijke stijl, op maat gesneden voor het brede publiek van streamingkanalen zoals Netflix. Maar hoewel Icarus op Netflix te zien is, hebben de grote kanalen zich nog niet gewaagd aan The Dissident – waarschijnlijk om de lucratieve Saoedische markt niet in gevaar te brengen.

Waar Rowley’s Kingdom of Silence veel aandacht besteedt aan de voorgeschiedenis, richt The Dissident zich in eerste instantie op de moord op Khashoggi, met als rode draad het forensisch onderzoek hiernaar. Een sleutelrol is weggelegd voor de ondergedoken vlogger Omar Abdulaziz, in feite de ware dissident uit de titel.

Met deze uitgesproken criticus van het Saoedische koningshuis had Khashoggi veelvuldig contact voor zijn dood. Hun succesvolle activisme op sociale media was meer dan een doorn in het oog van de Saoedische machthebbers, zo betoogt Fogel, en het diende als motief voor het huiveringwekkende plan om Khashoggi voor het oog van de hele wereld voorgoed het zwijgen op te leggen.

Zie tijden en meer info op de website van Movies that Matter

Colombia in My Arms
In oktober is het vijf jaar geleden dat de Colombiaanse regering de vredesovereenkomst tekende met de guerrilla’s van de FARC, waarmee een nieuw tijdperk ingeluid zou worden. Colombia in My Arms volgt het vredesproces op de voet vanuit verschillende lagen van de samenleving – van FARC-soldaten en cocaplukkers tot politici en leden van de rijke families die van oudsher de dienst uitmaken.

De makers van Colombia in My Arms, de Finse Jenni Kivistö en Jussi Rastas, blijven dicht op de huid van de mensen die zij volgen. Hierdoor voelen de interviews intiem aan en lijken ze onbevooroordeeld, hoe groot de meningsverschillen onderling ook mogen zijn.

Toch ontkomt de film niet aan wrange conclusies: de politieke strijd van de FARC-veteranen lijkt dood te lopen, boeren zien nog steeds geen alternatief voor de illegale cocabouw en de elite zit onwrikbaar in het zadel. Hierdoor blijft Colombia deel uitmaken van de vijf landen op de wereldkaart met het grootste verschil tussen rijk en arm.

Zie tijden en meer info op de website van Movies that Matter

Scars
Ondanks dat ze aan een oog blind is en een arm moet missen, rijdt Vetrichelvi nog regelmatig op de scooter langs andere vrouwen die bij de Tamil Tijgers hebben gevochten. Tijdens de burgeroorlog in Sri Lanka las ze haar gedichten voor op de radio en werd daarmee de stem van de guerrillabeweging die opkwam voor de onderdrukte Tamilbevolking.

Vaak wordt vergeten dat de strijdkracht van de Tamil Tijgers voor de helft bestond uit vrouwen en meisjes. De documentaire Scars van de Poolse regisseur Agnieszka Zwiefka laat zien hoe Vetrichelvi hun verhalen verzamelt en publiceert en hoe ze daarbij dwarsgezeten wordt door de overheid.

Uit alles blijkt namelijk dat de Singalese meerderheid van Sri Lanka nog altijd de Tamilminderheid onder de duim houdt en dat het aloude etnische conflict blijft broeien, ook nu de oorlog meer dan tien jaar voorbij is. Dat Scars toch een hoopvol, inspirerend portret is geworden, is te danken aan Vetrichelvi zelf, die ondanks alles blijft vasthouden aan haar positieve levenshouding.

Zie tijden en meer info op de website van Movies that Matter

Only the Devil Lives Without Hope
Onder de ruim dertig miljoen inwoners van Oezbekistan bevinden zich maar tien journalisten en hooguit vijftig activisten die kritiek durven te uiten op het dictatoriale bewind, zo wordt droog vastgesteld in de documentaire Only the Devil Lives Without Hope van de Zweedse filmproducent Magnus Gertten.

Rond de eeuwwisseling kwam de voormalige Sovjetrepubliek in een kwaad daglicht te staan als broedplaats voor islamterrorisme. Sindsdien grijpt het regime bij de minste verdachtmaking keihard in. “Als je naar de moskee ging, werd je al bestempeld als extremist”, vertelt Dilya Erkinzoda, die vanuit haar ballingschap in Zweden vecht voor de vrijlating van haar broer. Al achttien jaar zit hij vast in de beruchte Jaslyk-gevangenis in het onherbergzame noordwesten van Oezbekistan.

Zonder enig teken van leven van haar broer blijft Dilya brieven schrijven en actievoeren, ook als ze merkt dat de Oezbeekse geheime dienst haar dwarszit. Als ze dan eindelijk via een ex-gedetineerde hoort dat haar broer nog leeft, gaat haar echtgenoot zich ineens onvoorspelbaar gedragen en wordt haar gezinsleven van binnenuit bedreigd.

Zo verandert het leven van Dilya in een meeslepende thriller, waarin ook de kijker niet anders kan dan vastklampen aan het gezegde dat Dilya maar blijft herhalen en dat de titel van de film werd: “Only the devil lives without hope.

Zie tijden en meer info op de website van Movies that Matter

Nasrin
De Iraanse advocate Nasrin Sotoudeh kreeg de zwaarste veroordeling die ooit is uitgesproken tegen een voorvechter van mensenrechten, volgens Amnesty International. Deze luidde als volgt: 38 jaar gevangenis en 148 zweepslagen, wegens het verdedigen van jonge vrouwen die uit protest de verplichte hoofddoek afgooiden en rondzwaaiden in het openbaar.

De documentaire Nasrin van de Amerikaanse regisseur Jeff Kaufman volgt de advocate in de tumultueuze aanloop naar haar gevangenschap. Het camerawerk in Iran was voor een belangrijk deel in handen van mede-activisten, die als ‘anoniem’ vermeld staan op de titelrol omdat zij zelf ook gevaar lopen.

Dat Nasrin zich jarenlang verzette tegen onrecht in de Iraanse maatschappij, bijvoorbeeld tegen de doodstraf voor minderjarigen, werd haar nooit eerder zo zwaar aangerekend. De druppel voor de autoriteiten was waarschijnlijk haar belangrijke rol in de actie die een miljoen handtekeningen opleverde voor de hervorming van vrouwenrechten.

Ze werd er beroemd mee in Iran, waardoor zij niet langer genegeerd kon worden in de rechtszaal. Maar ook buiten Iran verdient Nasrin Sotoudeh meer erkenning en steun. Deze helder opgezette documentaire draagt daar in elk geval aan bij.

Zie tijden en meer info op de website van Movies that Matter

mtm

Auteurs

Marinus de Ruiter
Schrijver/criticus