Het einde van de liberale wereldorde?

Redactie

Sinds het aantreden van Donald Trump als president van de VS bestaat de breed gedeelde vrees dat hiermee het einde is ingeluid van de naoorlogse liberale internationale orde. Zijn ‘America First’-beleid staat, zo wordt gesteld, haaks op wat deze orde definieert: een op multilaterale samenwerking en regels gebaseerde internationale samenwerking. Na twee jaar Trump is het tijd om de balans op te maken. Hoe staat het met de liberale internationale orde? Wat zijn belangrijkste bedreigingen? Heeft deze orde ooit bestaan? Zal de liberale wereldorde ten onder gaan als de mondiale machtsverhoudingen gaan schuiven? In dit dossier analyseren vijf vooraanstaande deskundigen de liberale wereldorde van vandaag en morgen.

De liberale internationale orde: feit of fictie?
Is het einde van de liberale internationale orde aanstaande? Alvorens tot een wellicht premature aankondiging van haar einde te komen, is volgens Clingendael Spectator-hoofdredacteur Jan Rood een eerste vraag wat die orde inhield en of zij daadwerkelijk heeft bestaan.

De liberale wereldorde van de VS en EU: in veilige handen?
De VS en Europa kunnen er aanspraak op maken dat de liberale orde hun internationale orde was, met politieke idealen en waarden die aan beide zijden van de Atlantische Oceaan werden uitgedragen: democratie, rechtsstaat, mensenrechten, vrijhandel en markteconomie. Emeritus-hoogleraar Internationale Betrekkingen Fred van Staden vraagt zich af in hoeverre deze wereldorde nog in veilige handen is bij de VS en de EU.

Europa: een gootmacht zonder machtspolitiek?
De herdenking van de honderdste verjaardag van het einde van de “Grote Oorlog” is net achter de rug. “Nooit meer oorlog” blijft ons streefdoel. Maar daar is Europa na de Eerste Wereldoorlog niet in geslaagd. Welke lessen kunnen wij trekken uit het falen van Versailles en de Volkenbond? In het licht van deze inzichten presenteert Sven Biscop (Universiteit Gent/ Egmont Institute) een "grand strategy" voor de EU, waarbij zij wel afscheid moet nemen van enkele grondbeginselen.  

Hoe de Europese liberalen het autoritarisme in China en Rusland sterk maakten
De partnerschappen met China en Rusland kunnen vanuit het Europese standpunt alleen maar worden beschouwd als een mislukking, meent Jonathan Holslag (Vrije Universiteit Brussel). 'Het opportunistische pact tussen Europese liberalen en autoritaire landen als China en Rusland, heeft een aantal Europese kernwaarden te grabbel gegooid, de macht van Europa ondermijnd en de Europese burger een rad voor de ogen gedraaid.' 

Globalisering: de verlokkende roep van de sirenen
Globalisering vertaalde zich sinds de jaren zeventig in het ontstaan van een daadwerkelijke wereldmarkt. Dit had voordelen in de vorm van groei en werkgelegenheid. Tegelijkertijd wordt steeds duidelijker dat globalisering ook een keerzijde heeft, wat zich vertaalt in frustratie en (populistisch) verzet. Emeritus-hoogleraar Kees van Paridon analyseert in de slotbijdrage het verleden en toekomst van deze dimensie van de liberale orde.

Blijf op de hoogte

Bezoek onze website, ook voor toegang tot ons uitgebreide archief voor nog meer duiding en diepgang bij de internationale ontwikkelingen van vandaag en morgen. Volg de Clingendael Spectator op TwitterFacebook en LinkedIn of abonneer u op onze nieuwsbrief. Daarin zetten we recent verschenen artikelen op een rij, blikken wij vooruit op komende dossiers en brengen wij lezingen & debatten onder uw aandacht.

ISSN 2405-8319