NL kiest: Hoeveel geld moet Nederland aan defensie besteden?
Serie Diplomatie & Buitenlandse Zaken

NL kiest: Hoeveel geld moet Nederland aan defensie besteden?

17 Feb 2021 - 09:08
Photo: Een Nederlandse NH-90 helikopter landt op de HDMS Esbern Snare tijdens de NAVO-oefening Trident Juncture Exercise in 2018. © NATO
Terug naar archief

In de verkiezingsserie ‘NL kiest: het beste buitenlandbeleid in 5 vragen’ beantwoorden tien prominente partijleden iedere week een wereldpolitieke vraag. In deze derde aflevering aandacht voor de 1,4 procent van het nationaal inkomen dat Nederland nu besteedt aan defensie. Is dat genoeg of moet het roer om?

 Infographic met citaten uit de antwoorden van de tien partijleden. © Steven Siccama 

VVD: André Bosman

Met een miljardeninvestering naar het Europese NAVO-gemiddelde

De afgelopen jaren is – na ruim twee decennia van bezuinigen – een goede eerste stap gezet door de defensie-uitgaven te verhogen. Maar we zijn er nog lang niet. De komende kabinetsperiode wil de VVD met een miljardeninvestering naar het Europese NAVO-gemiddelde, om daarna door te groeien naar de norm van 2 procent. Dat is nodig om onze samenleving samen met bondgenoten te beschermen tegen bijvoorbeeld Rusland, terroristen en cyberaanvallen.

Voor onze veiligheid zijn we voor een groot deel afhankelijk van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO), dus Nederland moet een redelijke bijdrage leveren. Het budget is daarvoor belangrijk, maar het gaat ook om het beschikbaar stellen van goedgetrainde eenheden voor gezamenlijke NAVO-missies.

Die eenheden kunnen dan ook andere taken verrichten, zoals het uitvoeren van missies samen met bondgenoten in de Europese Unie (EU), maar ook voor onze interne veiligheid. Met inzet in de zorg tijdens de coronapandemie heeft Defensie laten zien ook in eigen land altijd klaar te staan.

PVV: Raymond de Roon

De NAVO-wens van 2 procent is niet relevant

Voor de PVV is de NAVO-wens van 2 procent niet relevant. Nederland gaat over zijn eigen budget. Belangrijker is waar je de schaarse begrotingsmiddelen aan uitgeeft en waar je de krijgsmacht voor inzet.

De belangrijkste taak van Defensie is het verdedigen van ons eigen grondgebied. Investeringen moeten meer op de uitvoering van die taak gericht worden. Denk hierbij aan defensie-gerelateerde investeringen in grensbewaking, terrorismebestrijding en cyberveiligheid. Uiteraard moet ook het personeel dat zich soms onder zeer zware omstandigheden inzet voor Nederland niet vergeten worden. 

De NAVO blijft de hoeksteen van ons defensie- en veiligheidsbeleid. Extra geld op de defensiebegroting om parallel aan de NAVO veiligheidsstructuren op te bouwen binnen de EU zien we daarom niet zitten. Hetzelfde geldt voor het continueren van doelloze missies in landen als Afghanistan en Mali.

Aflevering 3 Serie NL Kiest - A Dutch soldier awaits orders to move during Exercise Scorpion Strike, held by NATO Allies in Lithuania on Feb. 21, 2018. NATO
Een Nederlandse militair tijdens de NAVO-oefening Scorpion Strike in Litouwen in 2018. © NATO

CDA: Martijn van Helvert

Leg de NAVO-norm wettelijk vast

Investeren in defensie is geen keuze, maar een noodzaak en een randvoorwaarde voor stabiliteit en economische ontwikkeling. In 2014 hebben de regeringsleiders van de NAVO-lidstaten afgesproken om binnen tien jaar te voldoen aan de 2 procent-norm.

Dit getal is niet uit de lucht gegrepen. Uit meerdere onderzoeken en analyses blijkt dat een besteding van 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) aan het defensieapparaat noodzakelijk is voor een levensvatbare en weerbare krijgsmacht. Het CDA is daarom voorstander van het wettelijk vastleggen van de NAVO-norm.

Het tweede kabinet van Mark Rutte heeft helaas nauwelijks invulling gegeven aan de afspraak uit 2014. Hierdoor is veel kostbare tijd verloren gegaan en behoort Nederland – ondanks forse investeringen – nog steeds tot de landen met de laagste NAVO-bijdrage.

Het CDA wil een helder groeipad, waarmee de uitgaven voor defensie zo snel mogelijk worden opgetrokken naar de afgesproken NAVO-norm van 2 procent van het bbp. In de komende kabinetsperiode wordt ten minste het EU-gemiddelde bereikt.

D66: Salima Belhaj & Sjoerd Sjoerdsma

Verhoog de uitgaven tot een Europees gemiddelde

Na jarenlange bezuinigingen op defensie heeft D66 er mede voor gezorgd dat er een trendbreuk kwam en er eindelijk weer geïnvesteerd werd. Ook deze kabinetsperiode zijn de defensie-uitgaven fors verhoogd.

Wat D66 betreft laten we die uitgaven groeien naar het Europees gemiddelde van het bbp. Tegelijkertijd gaat de Nederlandse regering een bottom-up analyse doen van wat nodig is voor een adequaat en slagvaardig defensieapparaat dat zijn grondwettelijke taken kan vervullen.

Daarnaast wil D66 toewerken naar een Europese krijgsmacht en zo de Europese pilaar binnen de NAVO flink verstevigen. Daartoe dienen alle Europese NAVO-lidstaten het komende decennium flink te investeren in hun defensieve capaciteiten.

De investeringskeuzes dienen grotendeels op Europees niveau gemaakt te worden en hierbij moet taakspecialisatie voorop staan. Gezamenlijk inkopen betekent schaalvoordelen en financieel gewin; daarnaast verhoogt het de kwaliteit en integratie van de Europese defensieve capaciteiten.

Aflevering 3 Serie NL Kiest-NATO Secretary General Jens Stoltenberg attends NATO’s annual nuclear exercise at Volkel airbase in the Netherlands alongside Dutch Defence Minister Ank Bijleveld in 2020. NATO
De secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg samen met Defensie-minister Ank Bijleveld op de Nederlandse luchtmachtbasis Volkel tijdens een jaarlijkse oefening in 2020. © NATO

GroenLinks: Bram van Ojik

Niet méér maar slimmer geld uitgeven

GroenLinks wil niet méér uitgeven aan defensie, maar het huidige budget slimmer besteden. We moeten erkennen dat Nederland niet zelfstandig kan meedraaien op alle niveaus van het geweldsspectrum van de krijgsmachtonderdelen, ook niet als Nederland besluit 2 procent van het bbp uit te geven.

GroenLinks kiest – gebaseerd op de meest waarschijnlijke dreigingen in de nabije toekomst en de wens om optimaal bij te kunnen dragen aan rampenbestrijding en vredesmissies – voor specialiseren in cyberdefensie en de marine, ten gunste van de landmacht.

SP: Sadet Karabulut

Laat de NAVO-norm los

Het roer moet zeker om. De 2 procent-norm van de NAVO moet losgelaten worden. Er zit geen enkele logica achter en het dient vooral de grote wapenfabrikanten. Een herbezinning op wat veiligheid nu eigenlijk is, zeker in tijden van pandemie, is belangrijk.

Daarnaast is het de hoogste tijd dat erkend wordt dat decennia van interventionisme in Afghanistan, Irak en elders in het Midden-Oosten ons niet meer veiligheid heeft gebracht. Integendeel, er is nu veel meer terrorisme en dreiging daarvan dan aan het begin van deze eeuw. Ook hebben deze oorlogen vele honderdduizenden doden opgeleverd en enkele tientallen miljoenen vluchtelingen.

Het toegenomen terrorisme en de dreiging daarvan is direct gerelateerd aan de zogenaamde oorlog tegen dit terrorisme. Terrorisme voedt zich namelijk juist met oorlog, en met de chaos die er steeds opnieuw het gevolg van is. Miljarden extra voor wapentuig betekent ook meer oorlogvoering in verre landen; dat levert vooral nog meer ellende op.

Aflevering 3 Serie NL Kiest-Dutch soldiers march towards their objective during NATO Exercise Scorpion Strike, held in Lithuania in 2018. © NATO
Nederlandse militairen tijdens de NAVO-oefening Scorpion Strike in Litouwen in 2018. © NATO

PvdA: Kati Piri

We zullen het defensiebudget moeten verhogen

De afspraken om de defensie-inspanningen te vergroten tot 2 procent hebben de NAVO-lidstaten in 2014 gezamenlijk gemaakt en we blijven gecommitteerd aan deze afspraak. We zullen in de komende jaren het defensiebudget moeten verhogen.

Dit past bij de grondwettelijke opdracht om de internationale rechtsorde te beschermen en de noodzaak om taken binnen de NAVO en de EU naar behoren uit te voeren. Goede bondgenoten verdelen de lasten en de risico’s.

Als Nederland kunnen we hierbij inzetten op hoogwaardige, specialistische capaciteiten die internationaal schaars zijn en waar Nederland goed in is. Zo wordt de toegevoegde waarde van de Nederlandse maritieme capaciteit, inlichtingenketen en trainingsvaardigheden breed erkend.

ChristenUnie: Don Ceder

Forse investeringen zijn nodig

De Nederlandse krijgsmacht is door bezuinigingen én veelvuldige inzet in bondgenootschappelijk verband op dit moment onvoldoende in staat zijn grondwettelijke taken – de bescherming van het grondgebied en bevordering van de internationale rechtsorde – naar behoren te vervullen.

Forse investeringen zijn nodig. Ook moet de krijgsmacht zo worden ingericht dat nieuwe en toekomstige dreigingen, zoals cyberaanvallen en hybride oorlogvoering, het hoofd kan worden geboden.

De ChristenUnie wil dat de defensie-uitgaven de komende jaren toegroeien naar het Europees gemiddelde van 1,5 procent van het bbp Maar dat is niet genoeg. Om op termijn te voldoen aan de 2 procent-norm van de NAVO wordt een meerjarenplan opgesteld.

Aflevering 3 Serie NL Kiest-foto1-Premier Rutte tijdens een NAVO-top in 2018. © NATO
Premier Mark Rutte tijdens een NAVO-top in 2018. © NATO

SGP: Kees van der Staaij

Het roer moet radicaal om

Het roer moet radicaal om. Ten eerste dwingen geopolitieke spanningen en internationale veiligheidsdreigingen ons tot extra defensie-investeringen. Denk aan de terreur op en aan de randen van ons continent, en aan digitale sabotage vanuit landen als Rusland en China.

Daarbij komt dat voortdurende en forse bezuinigingen onze krijgsmacht aan het begin van deze eeuw compleet uitgewoond hebben achtergelaten. Er was – en is – dus nogal wat herstelwerk te doen.

Ten tweede is het noodzakelijk dat Europese NAVO-landen hun afhankelijkheid van derde landen (lees: de Verenigde Staten) reduceren. En ten derde bevordert het nakomen van de NAVO-afspraak de geloofwaardigheid van Nederland als internationale samenwerkingspartner, en stelt dit Nederland in staat te voldoen aan de grondwettelijke taak van de verdediging van het (bondgenootschappelijk) grondgebied en bevordering van de internationale rechtsorde.

Om deze redenen is de SGP blij met de aangenomen motie (Kamerstuk 35570-X-55) die bepleit dat de NAVO-norm wettelijk als streefnorm wordt vastgelegd.

Forum voor Democratie: Thierry Baudet

Investeer minimaal 2 procent van ons nationaal inkomen in onze krijgsmacht

De verdediging van Nederlands territorium en de Nederlandse bevolking is een kerntaak van de overheid. Een kerntaak die de afgelopen decennia volledig is veronachtzaamd. De wereld is er niet veiliger op geworden. We moeten weerbaar zijn tegen allerlei verschillende typen dreigingen: van terreurdreiging tot cyberdreiging.

Daarom wil FVD minimaal 2 procent van ons nationaal inkomen in onze krijgsmacht investeren. We verbeteren de arbeidsvoorwaarden en verhogen de budgetten voor materieel en ondersteuning. En we investeren in innovatieve defensiestartups, net als in Israël. Hierdoor kunnen we voorop gaan lopen in technologische ontwikkelingen die cruciaal voor onze verdediging kunnen blijken.

Daarentegen geloven we niét in neoconservatieve ‘regime change’-operaties in landen ver weg. Daar gaan we onze manschappen en materieel dus in beginsel ook niet naar toesturen.

Volgende aflevering: het Nederlandse belastingklimaat kost de rest van de wereld naar schatting jaarlijks 22 miljard euro aan ontweken belastingopbrengsten. In hoeverre is Nederland inderdaad een belastingparadijs en zo ja, wat moet hier aan gedaan worden?

NL Kiest

Meer horen? Meer weten? Volg dan op 11 maart online het Grote Clingendael Buitenlanddebat.

 

Bekijk de trailer: