Nieuw Verschenen: radicalisering, zeeslagen en bierbrouwers
Boeken & Films Geopolitiek & Wereldorde

Nieuw Verschenen: radicalisering, zeeslagen en bierbrouwers

24 Jul 2017 - 10:18
Terug naar archief
Author(s):

Historicus Joris Kreutzer bespreekt de meest opvallende, interessante, nieuw verschenen boeken op het gebied van de Internationale Betrekkingen. Met deze keer boeken over o.a. de betrokkenheid van Saoedi-Arabië bij de oorlog in Jemen; radicalisering in Frankrijk, over de dictatuur van Erdogan in Turkije; de geschiedenis van de zeeslagen, en over bierbrouwer Heineken in Afrika.

 

Ginny Hill
Yemen Endures: Civil War, Saudi Adventurism and the Future of Arabia
Londen: Hurst publishers, mei 2017; 320 pp.; € 28,=; ISBN: 978-1-8490-4805-7

NieuwVerschenen-bookcoverboekHillWaarom is het rijke en machtige Saoedi-Arabië verwikkeld in een kostbare en vernietigende oorlog met buurland Jemen, het armste land van het Midden-Oosten? En waarom is Saoedi-Arabië, ondanks miljarden dollars aan Amerikaanse en Britse steun in de vorm van wapenleveranties, niet in staat de strijd in zijn voordeel te beslissen?

De Britse journalist en onderzoeker Ginny Hill heeft zich verdiept in de achtergrond van de oorlog in Jemen. In 2011 kwam het regime van dictator Ali Abdullah Salleh na protesten ten val. Salleh had Jemen jarenlang bewust zwak gehouden. Zijn systeem van cliëntelisme leidde tot conflicten en ongelijkheid. Na zijn vertrek ontstond er een machtsvacuüm. De chaos die volgde op Salleh’s val leidde al snel tot burgeroorlog en bemoeienis van andere landen in de regio. Terwijl de Saoedi’s strijd leveren met Houthi-rebellen, die volgens Saoedi-Arabië gesteund worden door Iran, beconcurreren ISIS en Al-Qaida elkaar om de chaos in Jemen uit te buiten.

 


Gilles Kepel
Terror in France: The Rise of Jihad in the West
Princeton, NJ: Princeton University Press, 2017; 240 pp.; € 27,=; ISBN: 978-1-4008-8464-3

NieuwVerschenen-bookcoverboekKepelIn november 2015 vonden er in Parijs op diverse locaties terroristische aanslagen plaats. Tijdens de door ISIS uitgevoerde moordpartij in de Bataclan-concertzaal, in cafés en restaurants en in het Stade de France vonden 130 mensen de dood. Nog geen jaar later, op 14 juli 2016, reed een ISIS-sympathisant met een vrachtwagen in op een feestvierende menigte in Nice. Daarbij kwamen 86 mensen om. Twee weken na deze bloedige aanslag werd een Franse priester tijdens de mis door terroristen vermoord.

Gilles Kepel, een Franse hoogleraar politicologie, onderzoekt de radicalisering van een deel van de Franse islamitische jeugd en de relatie met de aanslagen in 2015 en 2016. Maar hij kijkt ook naar het falen van de Franse overheid en andere overheden in Europa. Zij hebben deze radicalisering niet tijdig gesignaleerd en hebben verzuimd een effectief beleid te formuleren om de radicalisering te bestrijden.

Kepel stelt dat deze aanslagen een gewelddadig eindpunt vormen van een al jaren durend proces. Het omslagpunt in dit proces vond plaats in 2005, toen enorme rellen in de arme, grotendeels islamitische banlieus uitbraken, na de dood van twee jongens die vluchtten voor de politie. Deze ‘Franse Intifada’ leidde tot een nieuw bewustzijn onder sommige jonge Franse moslims, waarbij de retoriek van een ‘oorlog tussen beschavingen’ veel sympathie kreeg. Zo werd een voedingsbodem gecreëerd waaruit groeperingen als ISIS gretig konden rekruteren.


David L. Philips
An Uncertain Ally: Turkey under Erdogan's Dictatorship
Abingdon: Routledge, mei 2017; 218 pp.; € 24,50; ISBN: 978-1-4128-6545-6

NieuwVerschenen-bookcoverboekPhillipsTurkije is onder het regime van Recep Tayyip Erdogan steeds meer afgegleden naar een dictatuur waarin mensenrechten worden overtreden, vrijheden (zoals de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid) steeds meer worden ingeperkt en waarin een bikkelharde oorlog tegen de Koerdische bevolking wordt gevoerd. Turkije heeft historisch gezien een groot geopolitiek belang door zijn strategische ligging tussen Europa en het Midden-Oosten, maar onder Erdogan heeft het land zich steeds meer geïsoleerd van Europa en is het voor de Verenigde Staten niet meer de betrouwbare bondgenoot die het jarenlang was.

In dit boek beschrijft David L. Philips – voormalig adviseur van het Amerikaanse State Department onder Clinton, Bush Jr.en Obama – het Turkije onder Erdogan. Aan de hand van interne bronnen uit de AKP, Erdogans eigen politieke partij, en uit het Turkse politieapparaat legt Philips corruptie en het witwassen van grote sommen geld bloot. Vooral Erdogan, zijn vertrouwelingen en zijn familieleden hebben hiervan flink geprofiteerd.

Ook heeft Erdogan met zijn retoriek en controversiële maatregelen de Turkse samenleving diep verdeeld. Die deling was één van de achterliggende oorzaken van de couppoging van juli 2016. Zijn beschuldigingen aan het adres van Fethullah Gülen, die achter de mislukte coup zou zitten en het brein achter een wereldwijde samenzwering tegen Erdogan zou zijn, hebben de tegenstellingen in de Turkse samenleving alleen nog maar dieper gemaakt.

Toen de staatsgreep mislukte, aarzelde Erdogan geen moment om er zijn voordeel mee te doen. Hij gebruikte de mislukte coup om grote zuiveringen binnen het leger en overheid te verantwoorden. Duizenden legerofficieren, rechters, leraren en ambtenaren werden gearresteerd of ontslagen, omdat ze verdacht werden van sympathie voor de coup of de Gülen-beweging. In plaats van bruggen te bouwen en Turken samen te binden na de staatsgreep, gebruikte Erdogan de gelegenheid om politieke tegenstanders onschadelijk te maken, oude vetes te beslechten en zijn eigen macht te vergroten.


Marc Levinson
An Extraordinary Time: The End of the Postwar Boom and the Return of the Ordinary Economy
New York: Basic Books, 2017; 336 pp.; € 25,=; ISBN: 978-0-4650-6198-3

NieuwVerschenen-bookcoverboekLevinsonNa de Tweede Wereldoorlog begon in een groot deel van de wereld de wederopbouw. Dat leidde tot een periode van grote bloei. Het waren gouden jaren; er was veel werkgelegenheid, op veel terreinen economische groei en veel mensen zagen hun welvaart elk jaar stijgen. Maar rond 1973 kwam daar een einde aan. De wereldeconomie groeide vanaf dat moment alleen nog maar langzaam en wisselvallig. Het resultaat was een tijdperk waarin onrust, onzekerheid en politiek extremisme de overhand kregen. Effecten waar we nog steeds mee te maken hebben.

Economisch historicus Marc Levinson beschrijft hoe het einde van de naoorlogse groei leidde tot energietekorten, financiële crises, werkloosheid en grote onzekerheid over de toekomst. Politici die niet meer konden rekenen op de groei van voorbije jaren, gingen tekeer tegen speculanten, oliekartels en andere krachten waar ze geen controle over hadden. Overal op de wereld nam het vertrouwen van de bevolking in hun overheden en volksvertegenwoordigers af. Om de sociale vangnetten die in de gouden jaren in het leven waren geroepen in stand te houden, waren belastingverhogingen nodig die steeds meer verzet opriepen.

Bijna overal verschoof het politieke spectrum naar rechts. Doordat veel westerse overheden niet in staat bleken de economische malaise te verbeteren, konden politici als Margaret Thatcher en Ronald Reagan aan de macht komen. Maar hun belofte dat door deregulering, privatisering, belastingverlagingen en een kleine overheid de economie weer zou opbloeien en een duurzame groei zou creëren, bleek ongegrond te zijn. Hoewel de staat niet meer bij machte bleek de betrouwbare economische groei van vóór de jaren ’70 te herscheppen, bleek de onzichtbare hand van de markt hier net zo min toe in staat. Het gouden tijdperk zou niet meer terugkeren.


James Stavridis
Sea Power: The History and Geopolitics of the World’s Oceans
Londen: Penguin Press, juni 2017; 384 pp.; € 16,=; ISBN: 978-0-7352-2059-1

NieuwVerschenen-bookcoverboekStavridis.png Wanneer we naar de wereld kijken, zien de meesten van ons vooral de continenten. Maar al sinds de zeeslagen van de oude Grieken en Perzen is de macht op zee van bepalende invloed geweest voor de wereldgeschiedenis. Hoe hebben de zeemachten de wereld van nu vormgegeven en hoe ziet de toekomst eruit?

Admiraal b.d. en voormalig oppercommandant van de NAVO James Stavridis onderwerpt die vragen aan een grondig onderzoek en verdiept zich in de geschiedenis van de zeeslagen. Van de slagen bij Salamis en Lepanto tot Trafalgar, van de strijd om de Atlantische Oceaan tijdens de Tweede Wereldoorlog tot de onzichtbare competitie tussen onderzeeërs in de Koude Oorlog. Ook analyseert Stavridis de meest waarschijnlijke toekomstige locaties van grote maritieme conflicten. Hij ziet dan vooral de Arctische Oceaan, het oosten van de Middellandse Zee en de Zuid-Chinese Zee als mogelijke conflictgebieden. Hij besluit zijn boek met de meer algemene bedreigingen van onze oceanen, zoals piraterij, klimaatverandering en milieuvervuiling, en beschrijft hoe ook deze aanslagen op de zee vorm geven aan de wereldgeschiedenis.


Olivier van Beemen
Heineken in Africa: A Multinational Unleashed
Londen: Hurst Publishers, 2017; 256 pp.; € 23,=; ISBN: 978-1-8490-4902-3

NieuwVerschenen-bookcoverboekVanBeemenVoor Heineken is Afrika al decennialang een uiterst lucratieve afzetmarkt. De winsten voor het bedrijf zijn hier bijna vijftig procent hoger dan gemiddeld in de rest van de wereld. In sommige Afrikaanse landen is bier zelfs duurder dan in Europa. Volgens de brouwer is dit niet alleen goed voor de eigen aandeelhouders, maar ook voor de economische ontwikkeling van de Afrikaanse landen waar ze opereren. Maar is dit wel zo?

In dit boek analyseert onderzoeksjournalist Olivier van Beemen op basis van drie jaar onderzoek en honderden interviews de gevolgen van de aanwezigheid van Heineken in Afrika. Zijn conclusie is dat het continent zeer weinig voordeel heeft van de aanwezigheid van de multinationale bierbrouwer. In sommige gevallen heeft de lokale economie van een Afrikaans land juist nadelen ondervonden van Heinekens activiteiten. In de landen waar Heineken stevige concurrentie van lokale bierbrouwers ondervond, werden die door Heineken op slinkse wijze onschadelijk gemaakt. Ook beschrijft Van Beemen hoe Heineken op het Afrikaanse continent nauw samenwerkt met dictators, autoritaire regimes en veroordeelde oorlogscriminelen, hoe ze een schimmig Belgisch bedrijf gebruikt om belastingen te omzeilen en hoe het bedrijf in verband gebracht kan worden met schendingen van mensenrechten en deelneemt aan corruptie op het hoogste niveau.

Auteurs

Joris Kreutzer
Historicus