Hoop voor 2023: geopolitieke boost voor hernieuwbare energie

De oorlog in Oekraïne bracht in 2022 nieuwe maatschappelijke inzichten omtrent energie. Al jaren pleitten energiespecialisten ervoor meer aandacht te besteden aan energiediversificatie – met gemengd succes. Dat er een nood is om zowel functioneel (qua type energietechnologie) als geografisch (qua energiebron) te diversifiëren is eindelijk ook breed maatschappelijk erkend.

Hernieuwbare energie krijgt daardoor in Europa een geopolitieke boost. Maar Europese landen moeten nu ook hun achterstand in het strategische denken over de energiemix inhalen.

Begin december bracht het Internationaal Energieagentschap (IEA) van de Organisatie voor Economische Samenwerking in Europa een interessant rapport uit, getiteld Renewables 2022.1  Enkele takeaways van dat rapport brengen ons goed nieuws.   

De IEA verwacht dat de hernieuwbare energiecapaciteit de komende vijf jaar veel sneller zal worden uitgebreid dan een jaar geleden nog werd verwacht. De voorspelling voor de periode 2022-2027 is dat hernieuwbare energiebronnen zullen groeien met bijna 2400 gigawatt (GW), wat gelijk is aan het volledige geïnstalleerde vermogen van China in 2022. Dat is een versnelling van 85 procent ten opzichte van de voorgaande vijf jaar. Met bijna 30 procent meer dan in 2021 is dit de grootste opwaartse herziening van de IEA ooit voor hernieuwbare energie. Dit is vooral te danken aan China, de Europese Unie (‘REPower EU’), de Verenigde Staten (‘Inflation Reduction Act’) en India.

Tussen 2023 en 2025 worden hernieuwbare energiebronnen de grootste bron van wereldwijde elektriciteitsopwekking en zullen ze steenkool overtreffen. Hun aandeel in de energiemix zal naar verwachting stijgen met 10 procentpunten, tot 38 procent in 2027. Elektriciteit uit windmolens en zonnepanelen zal de komende vijf jaar meer dan verdubbelen en in 2027 bijna 20 procent van de wereldwijde elektriciteitsproductie omvatten.

In de Verenigde Staten biedt de Inflation Reduction Act een nooit eerder geziene zichtbaarheid op lange termijn voor wind- en zonne-energie-projecten

Ook de wereldwijde windcapaciteit zal bijna verdubbelen, waarbij offshore-projecten goed zijn voor een vijfde deel van die groei. Naar verwachting zal meer dan 570 GW aan nieuw windvermogen op het land operationeel worden in de periode 2022-27. De groei van windenergie op zee versnelt wereldwijd, terwijl het aandeel van Europa in de geïnstalleerde offshore-capaciteit daalt van 50 procent in 2021 tot 30 procent in 2027. Dit komt doordat het provinciale beleid van China een snellere uitbreiding ondersteunt en de VS straks een aanzienlijke markt wordt.

China zal in de periode 2022-2027 naar verwachting bijna de helft van de nieuwe wereldwijde hernieuwbare energiecapaciteit hebben. In de Verenigde Staten biedt de Inflation Reduction Act een nooit eerder geziene zichtbaarheid op lange termijn voor wind- en zonne-energie-projecten.

Enkel een goednieuwsshow? Dat valt nog te bezien. Alleen als de Europese Unie de komende jaren strategischer nadenkt over wat voor gevolgen deze opschaling heeft voor onze energiediversificatie kunnen we de vruchten plukken in geopolitieke termen. We moeten onze eieren zowel functioneel als geografisch in meerdere manden leggen. Zo niet, dan bereiden we de volgende energiecrisis voor.

Een les uit 2022 is bovendien dat we de afgelopen jaren onvoldoende bleven investeren in fossiele brandstoffen (olie, gas, nucleair). Dergelijke inzichten moeten vanaf 2023 verder inhoud geven aan het energiebeleid van overheden en bedrijven, binnen een regulerend kader dat niet constant wijzigt (en investeringsbeslissingen daardoor flink compliceert).

• 1Lees hier het IEA-rapport Renewables 2022.