Jaaroverzicht Clingendael Spectator 2022

2022 was een jaar vol geopolitieke schokgolven. De Russische inval in Oekraïne schudde Europa wakker, de NAVO liet voor het eerst sinds jaren nieuwe leden toe en China hield de gemoederen bezig met zijn Taiwanpolitiek. En dat alles gebeurde in het jaar dat de Clingendael Spectator, het onafhankelijke magazine van Instituut Clingendael, zijn 75-jarig jubileum vierde. Tijd voor een overzicht. Hieronder alle Clingendael Spectator-publicaties van het afgelopen jaar, gerangschikt op chronologie en thema.

De Russische invasie in Oekraïne
Op 24 februari werd Europa opgeschud door de Russische invasie in Oekraïne en de Clingendael Spectator zorgde voor duiding. Experts uit Nederland (en daarbuiten) boden hun commentaar en reflecties. Ook organiseerde het online magazine een debat waarbij grote namen op het gebied van internationale betrekkingen reageerden op vragen die leefden onder de Nederlandse bevolking. Tot slot schonk de Spectator afgelopen jaar met de serie ‘Geopolitical Shockwaves’ ook specifiek aandacht aan de sporen die de oorlog achterlaat op het internationale politieke toneel. In Q&A-vorm lieten (en laten ook nog in 2023) internationale auteurs hun licht schijnen op hoe de oorlog hun gebied van expertise raakt.

• Sim Tack - Misreading signs of Putin’s war preparation in Ukraine
• David Criekemans - How to push the geopolitical pause button on Ukraine
• Peter Knoope - Rusland maakt niet als enige misbruik van de term terrorisme
• Sim Tack - Five questions on Western military support to Ukraine
• Niels Drost - Hoe Poetin de geschiedenis als wapen gebruikt
• Hugo Klijn - Zelensky schittert, maar zijn biograaf niet
• René Cuperus - Oekraïne-oorlog vraagt om een stabieler Frankrijk
• Erwin van Veen - Three insights from Iraq for the reconstruction of Ukraine
• Christ Klep - De misleidende ontstaansmythe van de Geneefse Conventies
• Charlotte Reich - Defeat but do not dismantle Russia
• Ulrike Guérot - Russia’s war and the final chance for European emancipation
• Ben de Jong - Hoe opereren Russische inlichtingendiensten in Nederland?
• Ben de Jong - Amerikaanse inlichtingendiensten en de Russische invasie

Dossier: Het Oekraïne-debat

• Div. auteurs - Heeft het Westen de Russische invasie uitgelokt?
• Div. auteurs - Hoe ziet een einde van de Oekraïne-oorlog eruit?
• Div. auteurs - Hoe verder met Rusland na de oorlog in Oekraïne?
• Andre Gerrits - Wat het realisme ons leert over de oorlog in Oekraïne

Serie: Geopolitical shockwaves (loopt door in 2023)

• Pavel Baev - Q&A: The impact of Russia’s war on Arctic cooperation
• Victoria Kerr - Q&A: Russia’s war and the power of international law
• Chris Miller - Q&A: The impact of Western sanctions against Russia
• Pal Dunay -  Q&A: Where is the OSCE during Russia’s war on Ukraine?
• Sven Biscop - Q&A: Will Russia’s war turn the EU into a military actor?

De NAVO
Voor het eerst sinds 2010 werkten de leiders van de NAVO dit jaar het Strategisch Concept van de organisatie bij. Maar wat weten we eigenlijk over het doen en laten van de NAVO? In de serie ‘NATO’s new Strategic Concept’ stelde de Clingendael Spectator vijf vragen aan tien experts over de belangrijkste kantelpunten waarvoor de NAVO anno 2022 staat.

Dossier: NATO’s new strategic concept: five key questions

• Div. auteurs - Should NATO offer Ukraine a clear path to full membership?
• Div. auteurs - Will Russia’s invasion boost NATO’s budget?
• Div. auteurs - How should NATO deal with its security partnerships?
• Div. auteurs - How should NATO deal with China?
• Div. auteurs - Countering hybrid threats: a new NATO core task?
• Julian Lindley-French - The awakening of NATO’s European member states

Democratie onder druk
Het vormen van een digitale identiteit, de coronamaatregelen en polarisatie: hoe raken deze ontwikkelingen onze democratie? In de Clingendael Spectator-serie ‘Democratie onder druk’ laten verschillende auteurs hier hun licht over schijnen.

Serie: Democratie onder druk

• Christiaan Alting von Geusau - Brachten de coronamaatregelen de rechtsstaat in gevaar?
• Kees Verhoeven - Tijd voor tegenmacht in het digitale tijdperk
• Gert Jan Geling - De kloof die de liberale democratie van binnen uitholt
• Mark Elchardus - Toenemende macht van rechters is afbouw van de democratie
• Jaap-Henk Hoepman - Waarom een Europese digitale identiteit simpel moet blijven

75 jaar Spectator
2022 was een speciaal jaar voor de Clingendael Spectator: het magazine bestond namelijk 75 jaar! Ter viering van het jubileum boden oud-eindredacteuren Gerard Telkamp en Peter Schregardus een (zowel lange als beknopte) geschiedschrijving van het blad. Ook werden diverse auteurs uitgenodigd om spraakmakende publicaties uit het archief met de kennis van nu te analyseren.

Jubileumstukken

• Gerard Telkamp - 75 jaar Spectator: het herlezen waard (deel 1: 1947-1987)
• Gerard Telkamp - 75 jaar Spectator: het herlezen waard (1947-1987: longread)
• Gerard Telkamp & Peter Schregardus - 75 jaar Spectator deel 2: van papier tot digitaal
• Gerard Telkamp & Peter Schregardus - 75 jaar spectator deel 2: van papier tot digitaal (longread)

Serie: Met de kennis van nu

• André Gerrits - Hoe Amalrik de ondergang van de Sovjet-Unie voorspelde
• René Cuperus - De rol van Poetin als ‘Grote Man’ in de geschiedenis
• Mathieu Segers - De invloedrijkste Nederlandse minister voor integratie EU
• Christ Klep - De onbeantwoorde vragen over het Srebrenica-drama
• Erwin van Veen - Fragiele staten: van oplossing tot probleem
• Jan Pronk - 1984: Wel of geen hulp voor het Suriname van Bouterse?
• Div. auteurs - Mensenrechten als leidraad voor ons buitenlandbeleid?

Van Washington tot Beijing
In een geopolitiek jaar als 2022 mochten analyses van de VS onder leiding van Biden niet worden gemist. Maar economisch gezien is de VS niet langer de onbetwiste wereldleider; Washington voelt de concurrentie van China, dat zich en steeds nadrukkelijker bemoeit met Taiwan. Welke rol speelden beide landen afgelopen jaar op het geopolitieke wereldtoneel?

• Nicholas J. Cull - Biden’s first year: Saving America’s image?
• Eytan Gilboa - Connecting strategic dots: Biden's visit to the Middle East
• Sanne Zwart - Sister city relations with China: a Dutch dilemma
• Xiaoxue Martin - Three misunderstandings about China’s policy on Taiwan
• Sense Hofstede - China grijpt Oekraïne-oorlog aan voor strijd tegen VS

Back to Brussels
De Europese Unie stond dit jaar voor tal van uitdagingen: oorlog in Europa, energieproblematiek en digitale dreiging. Wat houdt de gemoederen in Brussel bezig?

• Claire Korteweg - Closer EU intelligence cooperation: Four opportunities
• Hendrik Vos & Klaas Wauters - Het Brusselse moeras is een levendige EU-gids
• Otto Holman - Ook voor Spanje is het EU-herstelfonds geen gratis geld
• Sanne van der Lugt & Frans-Paul van der Putten - New US chip rules threaten European strategic autonomy
• Kees Verhoeven - De EU moet Twitter en TikTok aan banden leggen

De wereld rond
Hoewel grootmachten als de EU, China en de VS met de oorlog in Oekraïne veel aandacht krijgen, verdienen ook minder belichte regio’s en landen onze aandacht. Hoe zit het bijvoorbeeld met de situatie van de Tutsi’s in Congo en wat gebeurt er nu Lula aan de macht is in Brazilië?

• Peter Knoope - VN-rapporteur Melzer beschadigt het imago van de VN
• Paul Aarts - Hoe de Saoedische politiek Irak in de armen van Iran dreef
• Mark Elchardus - Macrons tweede termijn: wat kunnen we verwachten?
• Jorrit Oppelwal & Jorrit Kamminga - Harde sancties tegen Taliban ondermijnen recht op voedsel
• Adája Stoetman - De FARC door de ogen van een Nederlandse guerrillero
• Michiel Emmelkamp - Maakt een ruwere wereldorde een einde aan globalisering?
• Felix Mukwiza Ndahinda - Anti-Tutsi hate speech refuels conflict in eastern DR Congo
• Jorrit Kamminga - Hoe Afghanistan verdween uit Holland
• Jasmin Mujanović - Bosnians are losing their confidence in the West
• Babette Kolen - Hungary clashes with EU, but what about NATO?
• Ivo van de Wijdeven - Het Turkse verleden als Erdoğans wapen tegen het Westen
• Mina Marie Schmidt - The Saudi dream: the dark side of the utopian city Neom
• Gurgen Hakopian & Inge Drost - Azerbeidzjan verdient EU-sancties in plaats van gascontract
• Edwin Koopman - Aan Lula om Braziliaans gezag op wereldtoneel te herstellen
• Paul Reef - Hervorm de sportwereld in plaats van Qatar

Feminisme en buitenlandbeleid
Feminist foreign policy komt steeds meer ter sprake. Maar wat betekent een feministisch buitenlands beleid eigenlijk? En welk verschil heeft het tot nu toe gemaakt? Jutta Joachim schreef voor ons een bijdrage ter duiding.

• Jutta Joachim - What difference does a feminist foreign policy make?

Tomorrow’s worlds
De Clingendael Spectator lanceerde in 2021 een nieuwe rubriek in samenwerking met Etienne F. Augé, waarin het thema Futures Studies centraal staat. In de tweede bijdrage zet Peter Joosten ons aan het denken over hoe we ons kunnen voorbereiden op de komst van brain controlled machines.

• Peter Joosten - Preparing for the era of brain controlled machines

Filmrecensies
Tot slot bood de Clingendael Spectator dit jaar ook ruimte aan de bespreking van popcultuur. Met verschillende recensies laat onder andere Marinus de Ruiter ons zien dat film en politiek nauwer verbonden zijn dan misschien op het eerste gezicht lijkt. En met ‘Wat luistert Clingendael?’ en ‘Wat kijkt Clingendael?’ biedt de redactie lezers een kijkje achter de schermen bij Instituut Clingendael: welke media consumeren Clingendaelonderzoekers eigenlijk zoal?

• Marinus de Ruiter - Movies That Matter-tips 2022: Raar maar waar
• Marinus de Ruiter - Opgeslokt door de Europese bubbel
• Marinus de Ruiter - De thriller van no-nonsense Navalny
• Ben de Jong - Operation Mincemeat: de grootste misleidingsoperatie ooit?
• Etienne F. Augé - Top Gun: When the Pentagon loves Hollywood
• Div. auteurs - Wat luistert Clingendael? De beste (en leukste) podcasts
• Div. auteurs – Wat kijkt Clingendael? De beste films en series