Jaaroverzicht Clingendael Spectator 2020
Redactioneel Conflict en Fragiele Staten

Jaaroverzicht Clingendael Spectator 2020

15 Dec 2020 - 16:17
Photo: Flickr / ptwo
Terug naar archief

Na de te verwachten perikelen rondom de Brexit en de Europese Green Deal zet de coronacrisis in 2020 de wereld op zijn kop. Vertrouwde denkbeelden over het nut en de noodzaak van globalisering, onze houding ten aanzien van China, en de rol van mensenrechten blijken aan herziening toe. De coronacrisis raakt ook hét andere thema van 2020 direct: de Amerikaanse presidentsverkiezingen. In dit overzicht presenteert de Clingendael Spectator-redactie alle publicaties van het jaar 2020, gerangschikt op chronologie en thema.

Europese Zaken
2020 was een roerig jaar voor de Europese Unie. De pandemie (en de daaruit voortvloeiende economische kwesties), de klimaatcrisis, migratie, en onenigheid over de beginselen van de democratische rechtsstaat bleken de grootste interne vraagstukken. De Brexit blijft een punt van frictie en onzekerheid, en ook buiten de directe omgeving van de EU bleef het onrustig, met de crises in Wit-Rusland en de Kaukasus als belangrijkste uitdagingen. Tot slot richtten onze auteurs zich op de eventuele integratie van de Westelijke Balkan in de EU.

Serie: Western Balkans in Focus (gaat in 2021 verder)

Conflict en fragiele staten
De MENA-regio (Midden-Oosten en Noord-Afrika) blijft een broedplaats van instabiliteit: Afghanistan, Syrië, Mali en Libië worden – zelfs na westerse interventies (of misschien wel juist hierdoor) – geteisterd door conflicten en terrorisme. Hoewel Islamitische Staat (IS) zijn grondgebied heeft verloren, is de minstens even belangrijke strijd om hearts and minds van de lokale bevolking nog verre van gewonnen.

Kinderen in Jemen spelen te midden van het puin veroorzaakt door een luchtaanval in 2019. © Flickr / EU Civil Protection and Humanitarian Aid
Kinderen in Jemen spelen te midden van het puin veroorzaakt door een luchtaanval in 2019. © Flickr / EU Civil Protection and Humanitarian Aid

Ook militair-juridische kwesties, zoals de legitimiteit van westerse interventies en het Nederlandse bombardement op een wapenfabriek in het Iraakse Hawija (in 2015), blijven een punt van discussie. De Arabische Lente van exact tien jaar geleden laat daarnaast nog diepe sporen na. Wat zijn de huidige implicaties van deze protestbeweging? Onze auteurs lieten ook andere regio’s niet onderbelicht en analyseerden de protesten in Latijns-Amerika en de postkoloniale ontwikkeling van het Afrikaans continent.

Dossier: Western interventions: success or failure? 

Cover Western Interventions

Dossier: Nederlands (geheime) oorlog tegen Islamitische Staat

Cover Geheime Oorlogen

Dossier: Afrika 60 jaar na de kolonisatie: succesverhaal of mislukking?

cover afrika

Serie: 10 jaar na de Arabische Lente: terugblik, tussenstand & toekomst (gaat in 2021 verder)

Serie visueel overzicht

Coronacrisis
Waar het klimaatprobleem een vaste plek heeft verworven in het politieke debat, heeft de coronacrisis de beleidsagenda volledig op zijn kop gezet. De pandemie heeft geen enkel economisch, sociaal of politiek onderwerp onberoerd gelaten, en ons tevens op harde wijze geconfronteerd met de grote constante factor in de internationale politiek: onvoorspelbaarheid.

Politieagenten in de Amerikaanse stad Seattle in 1918. © Wikicommons
Politieagenten in de Amerikaanse stad Seattle in 1918, tijdens de Spaanse griep. © Wikicommons

Waar de gevolgen van het klimaatprobleem zich langzaam ontwikkelen, is dit zeker niet het geval voor de coronacrisis. Ondanks deze verschillen tonen onze auteurs aan dat de klimaat- en coronacrisis nauw met elkaar verbonden zijn. Op geopolitiek gebied lijkt in ieder geval één ding zeker: China komt als winnaar uit de crisis.  Welke conclusies moeten daar aan worden verbonden? En hoe beïnvloedt de coronacrisis de toekomst van ontwikkelingssamenwerking, mensenrechten en globalisering?

Geopolitiek en diplomatie
Geopolitiek is duidelijk terug van (nooit echt?) weggeweest, en ook Nederland en de EU moeten hun weg vinden in een multipolaire wereldorde waar Realpolitik centraal staat. Onze auteurs richtten zich daarbij voornamelijk op de impact van ‘vier jaar Trump’, de onvermijdelijke verdere geopolitieke opmars van China, en de toekomst van wapenbeheersing en non-proliferatie.

DeJong-Two pipes of the Nord Stream are welded together. © Wikimedia Commons
Onderhoud aan de Nord Stream Two, een pijpleiding met enorme geopolitieke implicaties. © Wikimedia Commons 

De verkiezingsoverwinning in de VS van Joe Biden en Kamala Harris wordt in Europa met grote opluchting ontvangen, ook al blijft de toekomst van de trans-Atlantische betrekkingen ongewis. Tot slot keken onze auteurs naar de uitdaging van de Black Lives Matter (BLM)-beweging en de daarbij horende opkomst van identiteitspolitiek.

Dossier: Arms control in crisis?

cover

Dossier: Global views on 4 years Trump

Cover 4 years Trump

Debat: China is (niet) onze vijand

Drieluik Black Lives Matter: de kloof, de cult en het geweld

BLM-protesten in Seattle, 2020. © Flickr - Kelly Kline
BLM-protesten in Seattle, 2020. © Flickr - Kelly Kline

Tweeluik Indo-Pacific: Europa's belang in China's achtertuin

Klimaat

Boeken en films